Fyrsta Makkabeabók 2 - Biblían (2007)

Trúfesti Mattatíasar

1Um þessar mundir flutti Mattatías Jóhannesson Símeonssonar frá Jerúsalem og settist að í Módein. Hann var prestur af ætt Jójaríbs.

2Hann átti fimm syni, Jóhannes að viðurnefni Gaddi,

3Símon, sem kallaður var Tassi,

4Júdas, sem nefndur var Makkabeus,

5Eleasar, sem kallaður var Avaran, og Jónatan sem nefndist Affus.

6Þegar Mattatías sá guðlastið, sem viðgekkst í Júdeu og Jerúsalem,

7sagði hann:

Vei mér! Hví þurfti ég að fæðast,

hví varð ég að sjá þjóð mína kúgaða

og ófarir hinnar helgu borgar?

Fólkið sat hjá er borgin var gefin óvinum á vald

og helgidómurinn lenti í höndum útlendinga.

8Musteri Jerúsalem er orðið sem ærulaus maður,

9dýrleg áhöld helgidómsins flutt brott sem herfang.

Börn hennar voru deydd á strætunum,

ungmennin með sverðum óvina.

10Er nokkur sú þjóð

sem ei fékk hlutdeild í veldi borgarinnar

eða hreppti ekki herfang þegar borgin var rænd?

11Hún er rúin öllu skarti sínu,

sú sem var frjáls er orðin ambátt.

12Sjáið musteri vort, fegurð vora og vegsemd.

Því eyddu heiðingjar og vanhelguðu.

13Hví skyldum vér lifa lengur?

14Mattatías og synir hans rifu klæði sín, klæddust hærusekkjum og voru harmþrungnir.

15Þá komu sendimenn konungs til Módein. Áttu þeir að þvinga menn til fráhvarfs og knýja þá til að færa fórnir.

16Margir Ísraelsmenn komu til fundar við þá. Mattatías og synir hans héldu hópinn.

17Konungsmenn beindu orðum til Mattatíasar og sögðu: „Þú ert virtur og mikils metinn leiðtogi hér í borg og nýtur stuðnings sona og bræðra.

18Stíg þú fyrstur fram til að hlýðnast fyrirmælum konungs svo sem allar þjóðir hafa gert, einnig Júdeumenn og þeir sem eftir urðu í Jerúsalem. Þá munuð þið synir þínir verða vinir konungs og sæmdir gulli og silfri og mörgum gjöfum.“

19En Mattatías svaraði og brýndi raustina: „Þótt allar þjóðir í ríki konungs hlýði honum og snúi baki við trúarbrögðum feðra sinna og kjósi allar að fara að boðum hans

20mun ég og synir mínir og bræður samt fylgja sáttmála feðra okkar.

21Guð forði okkur frá að gerast fráhverfir lögmálinu og ákvæðum þess.

22Við munum ekki hlýða boðum konungs og ekki víkja til hægri eða vinstri frá guðsdýrkun okkar.“

23Hann hafði varla sleppt orðinu þegar Gyðingur nokkur gekk fram í augsýn allra til að færa fórn á altarinu í Módein samkvæmt fyrirmælum konungs.

24Er Mattatías sá það fylltist hann vandlætingu og tók að skjálfa innra með sér. Brennandi af réttlátri reiði þaut hann til og hjó manninn til bana við altarið.

25Einnig deyddi hann konungsmanninn, sem átti að þvinga aðra til að fórna, og reif altarið niður.

26Þannig varði hann lögmálið af vandlætingu eins og Pínehas hafði breytt við Simrí Salúson.

Skæruhernaður Mattatíasar

27Þá hrópaði Mattatías hárri röddu sem barst um borgina: „Hver sem verja vill lögmálið og halda sáttmálann í heiðri fylgi mér.“

28Síðan flýði hann og synir hans til fjalla og skildu þeir allar eigur sínar eftir í borginni.

29Margir, sem þráðu réttlæti og rétt, héldu þá út í auðnina og settust þar að

30með konur sínar, börn og búfé því að bölið gekk svo nærri þeim.

31Konungsmenn og hersveitin í Jerúsalem, borg Davíðs, fréttu að menn, sem skeyttu ekki um boð konungs, væru farnir út í hellana í auðninni.

32Fjölmenni mikið var sent eftir þeim og bjóst til bardaga við þá strax og það hafði náð þeim og hugðist leggja til atlögu á hvíldardegi.

33Þeir sögðu við Ísraelsmenn: „Er nú ekki mál að linni? Komið og gerið svo sem konungur hefur boðið og þið munuð halda lífi.“

34Þeir svöruðu: „Við komum ekki út og munum ekki fara að boðum konungs og vanhelga hvíldardaginn.“

35Þá réðst lið konungs tafarlaust á þá.

36Þeir veittu enga mótspyrnu og vörpuðu hvorki steini né lokuðu hellismunnunum

37en sögðu: „Saklausir göngum við allir í dauðann. Himinn og jörð eru til vitnis um að þið deyðið okkur gegn öllu réttlæti.“

38Óvinirnir veittu þeim atlögu á hvíldardeginum og felldu þá, konur þeirra og börn og kvikfé, nær þúsund manna.

39Þegar Mattatías og vinir hans fréttu af þessu syrgðu þeir hina föllnu mjög.

40Þeir sögðu hver við annan: „Ef við förum allir að eins og bræður okkar og berjumst ekki við heiðingjana fyrir lífi okkar og réttindum, þá munu þeir brátt afmá okkur af jörðinni.“

41Sama dag tóku þeir þessa ákvörðun: „Við munum berjast við hvern þann sem veitir okkur aðför á hvíldardegi. Við ætlum ekki að deyja allir á sama hátt og bræður okkar í hellunum.“

42Til liðs við þá gekk sveit Hasídea, vaskar hetjur Ísraelsmanna sem allar vildu hlýða lögmálinu staðfastlega.

43Allir aðrir sem hraktir höfðu verið á flótta undan kúgurunum slógust í hópinn og styrktu hann.

44Þannig myndaðist hersveit sem gat beint reiði gegn syndurunum og heift sinni að þeim sem svívirtu lögmálið. En þeir sem sluppu flýðu til heiðingjanna til að bjarga lífinu.

45Mattatías og vinir hans fóru víða um landið og rifu niður ölturu

46og umskáru með valdi alla óumskorna drengi sem þeir fundu innan landamæra Ísraels.

47Þeir ofsóttu hina drambsömu og varð vel ágengt.

48Þeir vörðu lögmálið fyrir árás heiðingja og konunga og gáfu syndaranum ekkert færi á sér.

Mattatías deyr

49Þegar Mattatías fann dauðann nálgast sagði hann við syni sína: „Nú ríkir dramb og óhæfa, ógnaröld og ofsareiði.

50Berjist því, börnin mín, af heilagri vandlætingu fyrir lögmálið og leggið lífið í sölurnar fyrir sáttmála feðranna.

51Minnist dáða þeirra sem feðurnir drýgðu á sinni tíð svo að þið hljótið mikla frægð og orðstír sem aldrei deyr.

52Reyndist Abraham ekki trúr þegar hann var reyndur og var það ekki reiknað honum til réttlætis?

53Jósef hlýddi boðorðinu þegar að honum svarf og varð ráðsherra í Egyptalandi.

54Pínehas, forfaðir okkar, barðist af brennandi vandlætingu og hlaut því sáttmála um eilífan prestdóm.

55Jósúa gerði allt svo sem boðið var og varð dómari í Ísrael.

56Kaleb bar sannleikanum vitni frammi fyrir söfnuðinum og hlaut land til eignar.

57Vegna miskunnsemi sinnar hlaut Davíð hásæti konungs í eilífu ríki.

58Elía barðist af vandlætingu fyrir lögmálinu og var því hafinn upp til himins.

59Ananías, Asarja og Mísael treystu Guði og björguðust úr logunum.

60Vegna hjartahreinleika síns var Daníel hrifinn úr gini ljónanna.

61Þannig má sjá í sögu genginna kynslóða að hver sá sem vonar á Drottin mun ekki yfirbugaður.

62Óttist því ekki hótanir syndugs manns. Vegsemd hans verður skarn og maðkafæða.

63Í dag hreykir hann sér hátt en á morgun er hann gleymdur. Hann er orðinn að mold á ný og ráðabrugg hans að engu.

64Börnin mín. Sækið hugmóð og styrk í lögmálið. Það mun veita ykkur vegsemd.

65Ég veit að Símon bróðir ykkar er ráðsnjall maður. Farið ætíð að ráðum hans. Hann skal verða ykkur sem faðir.

66Júdas Makkabeus hefur verið þróttug kempa frá ungum aldri. Hann skal stýra her ykkar og heyja stríð við heiðingjana.

67Safnið að ykkur öllum sem trúir eru lögmálinu og komið fram hefndum fyrir þjóð ykkar.

68Veitið heiðingjunum makleg málagjöld og haldið fast við fyrirmæli lögmálsins.“

69Síðan blessaði hann syni sína og safnaðist til feðra sinna.

70Mattatías lést árið eitt hundrað fjörutíu og sex og var lagður í gröf feðra sinna í Módein. Allur Ísrael harmaði hann mjög.