PROVERBIOS 20 - Qullan Arunaka DC

1Vinox jaqirux jan amuyun tukuyi,

machjayir umañanakasti jan walinak parlayaraki;

machjasisin janiw khitis kuns yatiñ kankañamp lurkiti.

2Reyin q'apisitapax wararir leonar uñtatawa;

jupar q'apisiyirix, jakañap jan walt'añaruw puriyaski.

3Ch'axwañanakar jan mantañ munir jaqitakix, mä suma jach'añchäwiwa;

jan amuyt'asir jaqisti uka ch'axwañanakar mantakiwa.

4Jayra jaqix qhulliñ pachanxa janiw qhullkiti,

yapu apthapi pachansti thaqtaniwa, janiw jikxatkaniti.

5Jaqin amtäwinakapax chuymapan, qutar uñtat wali manqhawa,

ch'ikhi jaqisti, ukanak kunjäm jikxatañsa yatiwa.

6Waljaniw suma aski jaqit uñt'ayasiñ munapxi,

ukampis janiw khitis aski jaqix utjkiti.

7Taqi kunansa askin sarnaqawayir jaqin wawanakapax,

jupat yatiqasis sarnaqapkani ukapachaxa, kusisiñanïpxaniwa.

8Reyix juchanir taripañatak qunt'aski ukapachaxa,

uñkatasakiw ñanqha lurir jaqir tukji.

9¿Khitirak saspa: “Chuymaxax q'umawa,

juchatsa q'umachatätwa” sasati?

10Tatitux pä jan wali lurañaruw ñanqhachi:

k'ari tupuñanakampiru, wayuqat tupuñanakampiru.

11Mä waynan chiqa sarnaqatapax,

luratanakapat uñt'asi.

12Jinchux ist'añataki,

nayrax uñjañataki, ukanakax Tatitun uchatawa.

13Jan anch ikimti, jan ukasti jan kunaniw uñjasïta;

irnaqañ lup'im, manq'añasti jilarkiriw utjarapïtam.

14Alasir jaqix, ¡janiw sumäkiti! siwa,

alasxasinxa, jupa pachpaw alasitapat jach'achasi.

15Akapachan qurinakat sipansa, k'ajkir qalanakat sipansa,

yatiñ kankañamp arsur jaqiw juk'amp askixa.

16Jumatix jan uñt'at jaqin manunakap phuqhañatak sayt'ätaxa,

jumaruw mä kuns mayipxätam

isimamppach apt'asirakïta.

17Sallqjañampi jikxatat t'ant'ax jaqitakix sumawa,

qhiparusti, laq'sa manq'kaspa ukhamaw tukxi.

18Amtäwinakax suma iwxa arunakampiw wakt'ayasi;

nuwasïwir sarañatakis wali yatiñampi wakt'ayañawa.

19Arunak apnaqir jaqix janiw mä kuns imt'añ yatkiti,

arunak apnaqir jaqinakampix jan chikachasimti.

20Awkiparu, taykapar ñanqhachir jaqix,

wali axsarkañ ch'amakan jiwani.

21Kunatix qalltan jasak jikxatatäki ukax,

tukuyarux janiw kusisiñ churkaniti.

22Janiy samti: “Ukhamat, ukham lurarakï” sasaxa.

Tatitur alkatasim, jupaw atipt'ayaskätam.

23Tatitux jan phuqhat tupuñanak uñisiwa,

wayuqat tupuñanakax ñanqhachkayawa.

24Tatituw jaqin sarnaqäwip sarayaski;

janiw khitis yatiskiti jupa pachpan tukuyäwipxa.

25Diosar mä kun churañataki arsuñaxa, wali amuyasiñawa,

uka qhipat arsutap phuqhañ jan munaskañataki.

26Yatiñan reyix jan ist'asiri ñanqha jaqinakarux, jupa nayraqatat jaqunukuwa,

ukatsti jupanakarux jan mayan tukji.

27Jaqin ajayupax Diosan qhanapawa;

jaqin chuyma manqhip qhant'iri qhanawa.

28Reyix jaya maranakaw reyi qunuñapanki,

munasiñampi, chiqa kankañamp apnaqki ukapacha.

29Waynanakan jach'achasiñapax ch'amanakapankiwa;

ch'ama qarit awkinakan jach'achasiñapasti, janq'u ñik'utapankiwa.

30Nuwjañanakampi, chhuxriñchjañanakampiw jaqin ñanqha luratanakap qullart'i;

uka nuwjañanakaw chuymap waliptayi.