PROVERBIOS 14 - Qullan Arunaka DC

1Amuyt'asir warmix utap sum uñjasi,

jan amuyt'asir warmisti pachpa amparapampiw utap t'unji.

2Chiqa sarnaqir jaqix Tatituruw axsarti,

jan wali thakhin sarnaqir jaqisti, jisk'achiwa.

3Jan amuyt'asir jaqix jach'achasiñampiw parli;

yatiñan jaqin arunakapasti arxatañatakiwa.

4Yuntax jan utjki ukkhasti, trigox pist'iwa;

yunta vacan ch'amapampiw yapu apthapitax juk'amp jilxati.

5Chiqa qhanañchir jaqix janiw k'ariskiti,

k'ari irkatir jaqisti k'arinak arsu.

6Saykatasir jaqix yatiñ kankañ thaqkasinsa, janiw jikxatkiti

ch'ikhi jaqisti, jank'akiw yatiñ kankañ jikxati.

7Jan amuyt'asir jaqit jithiqtam;

jupan arunakapanxa janiw yatiñ kankañ jikxatkätati.

8Yatiñ kankañax yatiñan jaqirux sarnaqañapan amuyt'ayi,

jan amuyt'an jaqirusti pachpa jan amuyt'asitapaw sallqji.

9Jan amuyt'an jaqinakax juchapat janis kunäkaspa ukham jan yäqapkiti,

chiqa lurir jaqinak taypinsti, suma jakañaw utji.

10Chuymax jupan pachpa llakisitanakap yatisi;

kusisiñapsa janiw jan uñt'atanakarux yatiykiti.

11Ñanqha lurir jaqinakan utapax tukjatäniwa,

aski lurir jaqinakan utapasti janiw tukjatäkaniti.

12Jaqin amuyatapat sarnaqäwinakapax walikjamakiwa,

sarnaqäwinakapan tukuyapasti jiwañakiwa.

13Larusiñansa chuymax ususiwa,

kusisiñas llakisiñaruw tukuyi.

14Jan amuyt'asir jaqix sarnaqatapampix kusisitakiwa,

aski jaqisti, suma aski luratanakapat kusisi.

15Jan amuyt'asir jaqix taqi kuntix sapki ukarux iyawsakiwa,

ch'ikhi jaqisti janïr lurkasaw sum amuyt'asi.

16Yatiñan jaqix ñanqharux axsariwa, jithiqtarakiwa,

pisi chuyma jaqisti ch'amaparukiw alkati.

17Mäki kunatsa mayjt'asir jaqix, jan amuyt'asisaw luri,

amuyt'asir jaqisti, llamp'u chuyma uñacht'ayi.

18Jan amuyt'asir jaqinakan katuqäwipax pachpa pisi chuymapawa,

ch'ikhi jaqinakasti yatiñ kankañampi muyuntatäpxiwa.

19Ñanqha lurir jaqinakax suma jaqinakatakiw alt'asipxani,

jan wali jaqinakasti aski jaqinakan punkunakapan achikt'asipxani.

20Jan kunaninakax, pachpa jaqi masipansa uñisitawa,

qamir jaqisti wali munatawa.

21Jaqi masipar jisk'achirix, juch luri,

¡jan kunan jaqit khuyapayasiristi kusisiñaniwa!

22Ñanqha lurañ thaqhirinakax, maysaruw saranukupxi;

aski lurañ thaqhirinakasti munasiñampi, chiqampi jikxatapxi.

23Taqi ch'ama tukutat jilpacha katuqañax utji,

inamay parlañasti jan kunan uñjasiñaw utji.

24Yatiñan jaqin pillupax yatiñ kankañapawa,

jan yatiñan jaqinakansti, pisi amuyt'aparakiwa.

25Chiqa qhanañchir jaqix mayninakan jakañap qhispiyi;

k'ari irkatir jaqisti jiwañaruw puriyi.

26Tatitur axsartañax taqi chuyma jupar alkatañawa,

wawanakapas Tatitun imatäniwa.

27Tatitur jach'añchas sarnaqañanxa, jakañaw utji;

jupaw jiwan sipitapat qhispiyi.

28Reyitakix walja jaqinakar apnaqañax, jach'ar aptatäñawa;

juk'a jaqinakar apnaqañasti, aynacht'añawa.

29Llamp'u chuymanïñax, wali ch'ikhi kankañ uñacht'ayi;

luqhi chuymanïñasti jan amuyt'asirïñ uñacht'ayaraki.

30Samarañ chuymanïñax janchirux jakañ churi,

uñisisir chuymanïñasti ch'akhatpach jaqirux tukji.

31Jan kunan jaqir t'aqhisiyirix Diosaparuw jisk'achaski,

pist'añan sarnaqir jaqit khuyapayasiristi Tatituruw jach'ar aptaski.

32Ñanqha lurir jaqirux pachpa ñanqha luratapaw tukjaski,

aski jaqirusti chiqa luratapaw arxataski.

33Yatiñ kankañax amuyt'asir chuymanakan utjasi;

jan amuyt'asir jaqinak taypinsti, janiw ukax uñt'atäkiti.

34Mä markarux chiqa kankañaw jach'aptayi,

juchasti taqi markaruw p'inqachayi.

35Ch'ikhi uywatax reyir kusisiyiwa,

jan p'inqan uywatasti reyirux q'apisiyiwa.