2 REYES 18 - Qullan Arunaka DC

VI. JUDÁ MARKA APNAQÄWI, BABILONIAR APATÄÑ URUNAKKAMA(18.1—25.26)Ezequías reyin Judá marka apnaqatapa(2 Cr 29.1-2)

1Kunapachatix Elá chachan Oseas yuqapax kimsa mara Israel marka apnaqkän ukkhaw, Ahaz chachan Ezequías yuqapax Judá marka apnaqañ qalltäna.

2Jupasti ukapachax pä tunka phisqan maranïnwa, ukatsti Jerusalén markan pä tunka llätunkan maraw marka apnaqäna. Taykapax Abí sutinïnwa, Zacariasan phuchhapänwa.

3Ezequías reyin luratanakapasti Tatitun nayraqatapan askïnwa, kunjämatix David nayra awkipan luratanakapax askïkän ukhama.

4Jupaw qullu patanakan yupaychañ chiqanak apaqäna, yupaychañ qalanaksa jisk'a jisk'a tukjäna, Astarté diosan lantinakapsa taqpach p'akiräna, ukatsti Moisesax broncet mä katari lurkatayna uksa jisk'a jisk'a tukjarakïna; uka urunakkamasti israelitanakax inciensonak uka katarir yupaychasin nakhayapxäna, Nehustán sasaw sutichapxarakïna.

5Ezequías reyisti Israelan Tatit Diosaparuw alkatasïna. Judá markankir reyinak taypin janipuniw khitis jupat nayrasa, jan ukax qhipatsa jupjamax utjkänti.

6Jupasti chiqa chuymanïnwa, janipuniw kunapachas Tatitut saraqtkänti, jan ukasti kuna kamachinaktix Tatitux Moisesar churkatayna ukanak phuqhänwa.

7Ukat Tatitux jupar yanapäna, taqi kuntix lurañataki amtkäna ukanakan askir mistuyarakïna.

Mä urusti, Ezequiasax Asiriankir reyitakiw sayt'asxäna, janiw jupar ist'añ munkxänti.

8Ukhamarus filisteo jaqinakarux Gaza markakama, qurpanakapkam atipjarakïna, uñch'ukiñataki pukaranakax luratäki ukkhata, suma uyuchrantat markanakkama.

Samaria markan aynacht'atapa

9Ezequías reyix pusi mara marka apnaqkän ukkhaw, Asiriankir Salmanasar reyix Samaria markar purintäna, markar muyuntasinsti nuwantänwa,

10ukat kimsa mara qhipatxa uka marka katuntasïna. Kunapachatix Samaria markax katuntatäkän ukkhaxa, Ezequías reyin marka apnaqatapax suxta maräxänwa, Oseas reyin Israel marka apnaqatapasti llätunka maräxarakïnwa.

11Asiriankir Salmanasar reyisti, israelitanakarux Asiria markaruw katuntat apäna, ukatsti jupanakarux Halah chiqaruw utjnuqtayäna, Harbor jawir thiyana, Gozán uraqina, medonakan markanakapana.

12Taqi ukasti israelitanakax Tatit Diosapar jan ist'apxatap laykuw lurasïna, jan ukasti, jupanakax Tatitump lurat arust'äwi p'akintapxäna, kuntix Tatitux Moisés luqtirip tuqi arsuwaykatayna uka kamachinakarux janiw phuqhapkataynati, janirakiw ukarjamas sarnaqapkataynati.

Asiriankir Senaquerib reyin Judá markar mantantatapa(2 Cr 32.1-19; Is 36.1-22)

13Ezequías reyix, tunka pusin maraw marka apnaqxäna, ukapachaw Asiriankir Senaquerib sat machaq reyix, Judá markankir suma uyuchrantat markanakapar nuwantasin uka markanak katuntasïna.

14Ukatsti Judá markankir Ezequías reyix, Laquis markaruw mä yatiyiri khithäna, Asiriankir reyin ukaru, akham sasa: “Nayaw juchanïtxa. Jichhasti markaxat sarxam, ukatsti nayax qullqi churañat qawqhtix maykität uk churäma” sasa.

Asiriankir reyisti, Judá markankir Ezequías reyirux qullqi churañapatakiw wayt'äna, llätunk waranqa llätunk patakan kilo qullqimpi, llätunk patak llätunk tunkan kilo qurimpi.

15Ukhamasti Ezequías reyix Tatitun utapan jikxatkäna, ukhamaraki reyi utan imata utjkän taqi uka qullqinak Senaquerib reyir churäna.

16Ukapacharakiw Ezequías reyix Tatitun utapan punkunakapata, marconakapata quri apaqayäna, ukarusti jupa pachpaw qurimpkam apakipatayna, ukatsti Asiriankir reyiruw churxäna.

17Ukatsti Asiriankir Senaquerib reyix Laquis markatpach jupan wali uñt'at jilïr yanapirinakapat kimsaniruw khithäna, mä wali ch'aman ejercitompiru, Jerusalén markar katuntañataki. Jerusalenar purisinsti, Siloé uma qutaña larqa jak'an utjnuqtapxäna, Isinak T'axsuña sat pampar sarki uka thakxaru.

18Ukatsti Ezequías reyiruw jawsayanipxäna. Ukampis reyix janiw mistunkänti, jan ukasti reyi uta apnaqir Eliaquim chachampiru, Sebná, Joah, reyin pani qillqiripampiruw jupanakamp jikisir khithäna.

19Ukat Asiriankir oficialanakat maynïrix säna:

—Ezequías reyir yatiyapxam, Asiria markan jach'a ch'aman reyipax akham siwa: “¿Kunarus jumax ancha alkatasta?

20¿Amuyatamat suma arunakax, wali ch'amampi, suma amuyt'asin nuwasiñat sipan pachpakiti? ¿Khitirurak alkatasta nayatak sayt'asiñamatakisti?

21Nayax Egipto markaru alkatasitama uñjta. Ukhamax walikiwa, ukampis uka markax ch'axxat suqusar uñtatakiwa, ukasti jupar alkatirinakan amparapat ch'aphintasin usuchjiriwa. Egipton faraón reyipax ukham luri, khitinakatix jupar alkatasipki ukanakaruxa.

22Jumanakatix sapxitasma: ‘Nanakax Tatit Diosaxaruw alkatasipxta’ sasaxa, ¿janiti Ezequías reyisti qullu patanakan yupaychañ altaranak apanukki, ukat Judá markampiru, Jerusalén markampir siskaraki Jerusalenan utjir altar nayraqatanaki Tatitur yupaychapxäta sasasti?

23Ukhamasti, Asiria reyixamp mä suma arust'äwi luram: nayax pä waranqa caballonak churäma, jumatix uka caballonakatak jaqinak jikxatät ukkhaxa.

24Jumax janiw ch'amanïktati, mä jan yäqat asirio oficialar jaltayañatakisa, ¿ukatti jumax Egiptot jaqinakampi, caballonakampi jikxatañ muntaxa?

25Ukhamarusa, ¿aka markar katuntir jutataxasti, janit Tatitun munañaparjam nayan t'unjañaxatakïkisti? ¡Tatituw nayarux aka markar nuwantasin t'unjañatak khithanitu!” —sasa.

26Ukxaruw Eliaquim, Sebná, Joah, chachanakax asirio oficialar sapxäna:

—Achikt'asipxsmawa, arameo arutay parlapxita, nanakax yatipxtwa. Jan jumax hebreo arut parlapxistati, pirqa patankapki uka jaqinakax isch'ukisipkiwa —sasa.

27Ukampis asirio oficialax sänwa:

—Kuna arunaktix Asiriankir reyix sañaxataki khithanitu ukax, janiw reyimatakïkiti, jumanakatakïkisa, chiqpachansa pirqa patankki uka jaqinakatakiwa, jupanakax jumanakjamarakiw pachpa wanupa manq'apxani, pachpa chhuxup umapxarakini —sasa.

28Ukat asirio oficialax sayt'asisin jach'at hebreo arut art'äna:

—Kuntix Asiriankir jach'a reyix jumanakar sapktam uk ist'apxam:

29‘Jan Ezequiasampi sallqjayasipxamti; jupax janiw amparaxat qhispiyapkiristamti.’

30Ezequías reyitix Tatitur alkatasiñar iyawsayapxätam, ukat sapxarakïtam: ‘Tatituw chiqpachan qhispiyistani; jupax janiw aka markan Asiria reyin amparapar jalt'añap munkaniti’ sasaxa,

31jumanakax Ezequiasar jan ist'apxamti. Asiriankir reyix jumanakar yatiyiriw khithanitu, jupax akham siwa: “Nayamp sumar mantxapxam, nayar jaysxapxita, jumanakat sapa mayniw uva yapupata, higo quqapatsa manq'asiskani, umsa pachpa phuch'upat umasiskarakini.

32Ukatsti jumanakarux jumanakan uraqimar uñtat yaqha uraqiruw irpapxäma, kawkintix trigo yapunakasa, uva yapunakasa, olivo quqanakasa, misk'is utjki uka uraqiru. Ukatsti sumakiw ukan jakasipxäta, janiw jiwapkätati. Ukampis Ezequiasarux janipun ist'apxamti, jupax: ‘Tatituw qhispiyistani’ sasaxa, k'arintasipktamwa.

33¿Yaqha markanakan diosapat, kawkïr diosarak markapar Asiria reyin munañapat qhispiyisti?

34¿Kawkinkapxaraki Hamat, Arpad, Sefarvaim, Ivá, Hená, uka markanakan diosanakapasti? ¿Samaria markarusti, Asiria reyin munañapat qhispiyiti?

35Uka markanakan taqpach diosanakapatxa, ¿kawkïris markapar Asiria reyin munañapat qhispiyi? ¿Kunatarak jumanakasti Tatitun Jerusalenar qhispiyañap amuyapxtasti?” —sasa.

36Jaqinakasti amukïpxänwa, janiw mä arsa ukxar arsupkänti, reyiw jupanakar iwxatayna jan kunsa kamsapxañapataki.

37Ukatsti Eliaquim, Sebná, Joah chachanakax, wali llakt'ataw isinakap ch'iyanuqasipxäna, ukatsti Ezequías reyin ukaruw sarapxäna, kuntix Asiriankir jilïr oficialapax siskatayna ukanak yatiyiri.