DEUTERONOMIO 1 - Qullan Arunaka DC

I. MOISESAN NAYRÏR ARSUTAPA(1—4)Qallta arunaka

1Aka arunak Moisesax taqpach Israel markar parläna, kunapachatix jupanakax Cadés-barnea sat moabita markan jikxatasipkän ukapacha, Arabá sat wasarana, Jordán jawirat inti jalsu tuqinkir Suf chiqa uñkatasina. Uka jak'an Parán, Tófel, Labán, Haserot, Dizahab markanakax jikxatasi.

2Cadés-barnea sat markar puriñatakisti, Seír qullun thakhipanjam sarasaxa, Horeb qulluta tunka mayan uru sarañäskiwa.

3Kunapachatix pusi tunka maräxän ukkhaxa, tunka mayan phaxsina mä uru saraqatarusti, Moisesax taqi Israel markaruw parläna taqi kuntix Tatitu Diosax juparu iwxawaykatayna ukanaka.

4Thakhinjam sarkasasti, Moisesax reyinakaruw atipjatayna: Hesbón uraqinxa amorreonakan Sihón sat reyiparu, Edrei uraqinsti Astarot sat chiqanxa, Basán markankir Og sat reyiparuraki.

5Israelitanakax Jordán jawirat inti jalsu tuqin jikxatasipkän ukkhaw Moisesax jupanakar aka iwxa arunak säna:

6“Jiwasan Tatit Diosasax Horeb qullun jikxataskäyätan ukkhaxa, aka arunak sistu: ‘Jumanakax walja maranakaw aka qullunkxapxtaxa.

7Jichhasti taqi yänakam apthapisxapxam, ukatsti amorreonakan qullunakaparu, jupanak jak'an utjir uraqinakar sarapxam: Arabá wasararu, qullu chiqanakaru, qhirwanakaru, Négueb pampanakaru, quta thiyanakaru, cananeonakan uraqiparu, Líbano uraqiru, Éufrates sat jach'a jawirar puriñkama.

8Nayaw taqi uka uraqinak amparamar katuyapxsma; jichhasti sarapxamay uka uraqinak katuntiri, naya Diosaw uka uraqinak Abrahamampiru, Isaacampiru, Jacobumpiru, jupanakat saraqir wawanakapampir churañatak juramentomp arsta’ sasa.

Taripirinak utt'ayäwi(Ex 18.13-27)

9Moisesasti saskakïnwa: “Nayax khaya urunakan jumanakarux sapxäyäsma: ‘Naya sapakix janiw taqi jumanakar apnaqirjamäkti.

10Tatit Diosax jumanakar walja wawanak churapxtam, jichhasti jumanakax wali jach'a markäpxtawa, alaxpach warawaranakjam jan jakt'kayäpxaraktawa.

11¡Awkinakaman Tatit Diosapay jumanakarux waranqan waranqap jiltaypan, arsuwayapktam ukhamarjam aski waxt'äwinak churarakpan!

12Ukampis naya sapax janiw jumanakan jan walt'añanakamxa, ch'axwanakamsa askichirjamäkti.

13Ukhamïpansti jichhax ayllunakam taypit suma amuyt'an chachanak ajllisipxam, ch'ikhi jaqinaka, aski lurir jaqinaka, jupanakar jach'a jilïrimat nayan uskuñaxataki’ sasa.

14“Ukatsti jumanakax sapxistawa: ‘Kuntix jumax lurañ munkta ukax, nanakatakix walikiwa’ sasa.

15“Ukat nayax sapaqat ayllunakam taypit amuyt'ani jaqinak ajllïyäta, yatiñan jaqinakaru, jumanakar apnaqañapataki; yaqhiparux waranqa jaqinak apnaqañapatakiw uchäyäta, yaqhiparusti patak jaqinak apnaqañapataki, mayninakarux phisqa tunka jaqinak apnaqañapataki, mayninakarusti tunka jaqinak apnaqañapataki, yaqhanakarusti sapaqat ayllunakan jilïripäñapataki.

16Ukhamarusa, jumanakan ajllit taripirinakarux aka arunak iwxarakta: ‘Taqinir sum uñjapxam, marka masinakamaru, yaqha markat jutir jaqinakarusa, sapaqat maynir suma chiqa kankañamp uñjapxarakim;

17kunapachatix jumanakax juchanakap uñjapxäta ukkhaxa, janiw jumanakax ajanu uñkatasaki taripapxätati, jan ukasti pist'añan sarnaqir jaqirusa, qamir jaqirusa khuskak uñjapxäta, jan khitir axsarasa, juchañchañasti Diosankiwa. Mä kunasa jumanakatak jan askichkayänixa, nayaruw yatiyanipxitäta, nayaw ukanak uñjä’ sasa.

18“Ukapachasti nayax walja iwxanak churapxäyäsma, kunanaktix lurapxañamäki ukanakxata.

Tunka payan uñaqir jaqinakan luräwinakapa(Nm 13.1—14.4)

19“Uka qhipatsti, Tatitun iwxanakap ist'asinxa, Horeb qullut sartawayxtan, ukatsti amorreonakan qullup tuqiruw sarapxtan. Ukatsti uka jach'a axsarkañ wasar chiqaw muytanipxaraktan, Cadés-barnea chiqar puriñkama.

20Uka chiqan nayax sapxsma: ‘Purinxtanwa, amorreonakan qullunakaparu, Tatit Diosasax churkistu uka uraqiru.

21Jumanakan Tatit Diosamaw aka uraqinak churapxtam, jichhasti mantapxamaya, awkinakaman Tatit Diosapan arsutaparjam utjantasipxam. Jan axsarapxamti janirak ch'amanakamsa jiwt'ayasipxamti’ sasa.

22Ukampis jumanakax taqiniw jutasin nayar sapxista: ‘Jiwasanakat mayni chachanak nayraqat khithañäni, uka uraqi uñaqanipxañapataki, ukat kuttanisin jupanakax kawki thakhinjamsa sarsna, kawkïri markanakarus mantaraksna ukanak yatiyistani’ sasa.

23“Uka amuyt'asti nayatakix walikïnwa, ukat nayax jumanak taypit tunka payan jaqinak ajllïyäta, sapa ayllut mayniru.

24Jupanakasti qullunak tuqiruw uñjir sarapxäna, ukatsti Escol qhirwanakar purisax taqi uka chiqanak muytanipxäna.

25Ukatsti jupanakax uka uraqin achunakap jiwasar uñacht'ayir apanipxäna, akham sapxarakistu: ‘Tatit Diosasax churkistu uka uraqix wali sumawa’ sasa.

26Ukampis jumanakax janiw sarañ munapktati, Tatit Diosasan arsutaparux janiw jaysapktati,

27utanakamansti jupataki arusisax, sapxaraktawa: ‘Tatitux janiw munkistuti, jiwasanakar q'al tukjañatakiw Egipto markat amorreonakan amparapar katuyañatak irpsunistu.

28Jichhasti, ¿kawkirurak sarañänisti? Jilanakasax sapxiwa, ukan wali ch'amani jach'a tansa jaqinak utjatapa, ukhamarak jach'a pirqanakan muyuntat markanak utjatapa, Anac jach'a tansa jaqin yuqanakaparus uñjapxataparaki. Taqi ukanakasti ch'am jiwt'ayapxitu’ sasa.

29“Ukat nayax jumanakar sapxsma: ‘Jan llakisipxamti, janirak jupanakarus axsarapxamti.

30Tatit Diosamaw jumanakan nayräxam saraski, jumanakat arxatasisaw nuwasirakini, kamisatix Egipto markan lurir uñjapxta,

31wasaran lurkän uksa uñjapxarakta ukhama. Jumanakan Tatit Diosamaw kawkha thakhinjamtix jutapkta ukanxa amparapar irpanipxtam, aka chiqar puriniñkama, kunjämatix mä awkix wawapar irpki ukhama.’

32Ukampis jumanakax janiw Tatit Diosamar taqi chuymampi iyawsapkäyätati,

33jupasti saräwiman jumanakan nayräxam saräna, kawkharutix puripxañamäki ukawja thaqhañataki. Arum sarañatakisti ninampi qhant'ayasa, urusti mä qinayampi thakhi uñacht'ayasa.Diosax israelitanakaruw mutuyi(Nm 14.20-35)

34“Tatitux jumanakan arusitanakam ist'asasti, walpun q'apisïna, ukat juramentomp arsurakïna:

35‘Aka ñanqha jaqinakat janiw maynisa, kuna suma uraqtix nayra awkinakapar churañ arskäyät ukarux mantkaniti,

36Jefuné jaqin Caleb yuqapakiw mantani, jupampiru, wawanakapampiruw kawkharutix takt'apkani uka uraqinak churä, Tatitur taqi chuymampi arkapxatap layku’ sasa.

37“Jumanakan jucham laykuw Diosax nayatakis q'apisïna, ukat situ: ‘Janirakiw jumas uka uraqirux mantkätati.

38Juma lantisti Josué yanapirimaw mantani. Jichhasti jupar ch'amañcht'am, jupaw aka uraqinak Israel markar katuyani.

39Jumanakax sapxäyätawa: Uñisirinakasaw warminakasa, wawanakas aparistani, sasa; ukampis uka wawanakawa, kawkïrinakatix janïra sum amuyt'asirïpki uka wawanakaw uka uraqinakarux mantani, nayaw uka uraqinak jupanakar churä.

40Jumanakasti, ¡wasarar kuttapxam, Mar Rojo quta tuqir wasitat sarapxam!’ sasa.

Israelitanakax jan amuyt'asirïtapat atipjayasipxi(Nm 14.39-45)

41“Nayax ukanak yatiyapxsma, jumanakasti ukxar sapxistawa: ‘Dios nayraqatan jach'a jucha nanakax lurapxta, ukampis jichhax sarapxäwa, Tatit Diosasax iwxawaykistu ukhamarjamaw nuwasipxarakï’ sasa. Ukatsti sapa mayniw nuwasiñ yänakam aptasipxtaxa, qullur makhatañax janis ch'amäkaspa ukhama.

42Ukampis Tatituw nayarux situ: ‘Jupanakar sarakim: Jan jumanakax nuwasir sarapxamti, uñisirinakamax atipjapxiristamwa, nayax janiw jumanak chikäkti’ sasa.

43“Nayasti jumanakarux uk sapxsma, ukampis janiw nayarux ist'apkistati, jumanakax janiw Diosan arsutapar yäqapktati, ukatsti jach'a jach'a tukusaw qullur makhatapxtaxa.

44Ukatsti uka qullunakan jakir amorreo jaqinakaw jumanakamp nuwasir mistunipxäna, jupanakasti wayrunqunakar uñtataw alisinipxtamxa, ukatsti atipjapxtamwa, Seír chiqat qalltasina, Hormá sat chiqakama.

45Kuttanxapxta ukkhasti, jumanakax Tatit nayraqatan jachapxtaxa, ukampis jupax janiw jachatanakam ist'känti.

46Ukat jumanakax Cadés chiqan qhiparapxtaxa, walja maranakaw ukan utjasipxaraktaxa.