PROVERBIOS 13 - Qullan Arunaka DC

1Yatiñan wawax awkipan iwxa arunakap katuqasiwa,

jan ist'asir wawasti janiw chiqachäwi arunakxa katuqaskiti.

2Aski lurañat parlir jaqix, wakiskir churäwi katuqani,

ch'uxña lurir jaqinakasti jan walinak lurañak munasipki.

3Amuyt'ampi juk'a aruki parlir jaqixa, jupa pachpaw imasiski;

jan amuyt'asis sinti parlir jaqisti, jupa pachpakiw aynacht'añar puriski.

4Jayra jaqix wal kuns muni, ukampis janiw kuns jikxatkiti;

q'apha jaqisti walja yänak jikxati.

5Aski jaqix k'ari arunakar uñisiwa;

ñanqha lurir jaqisti p'inqachataw uñjasi.

6Aski jaqirux chiqapar uñjañaw arxataski;

ñanqha lurir jaqirusti, ñanqha luratanakapaw tukji.

7Yaqhipanakax jan kunanïsinsa, qamirïpkaspas ukhamaw tukupxi;

yaqhipanakasti taqi kunanïkasinsa, jan kunanïpkaspas ukhamaw tukupxaraki.

8Qamir jaqirux yänakapaw jakañap qhispiyi;

jan kunan jaqisti janiw kunapachas axsarayañanak ist'kiti.

9Aski jaqinakax suma qhanar uñtataw k'ajapxi,

ñanqha lurir jaqinakasti, micha qhanar uñtataw jiwarxapxi.

10Jach'a jach'a tukuñax nuwasiñanakak utjayi,

yatiñ kankañasti llamp'u chuymani jaqinakampiwa.

11Mäki jikxatat qamir yänakax, mäkiw tukusxi,

juk'at juk'at jikxatir jaqisti qamiriptiwa.

12Suyatäki ukan jan phuqhasitapaxa, chuymaruw llakisiyi,

munatasarjam phuqhasitapasti jakañ quqjamawa.

13Yatichäwir jisk'achir jaqix, t'aqhisiniwa,

kamachi arunakar ist'ir jaqisti, churäwi katuqani.

14Yatiñan jaqin yatichäwinakapax jakañ chuririwa,

jiwan amparapatsa qhispiyarakiwa.

15Suma iwxanak churir jaqix taqinin munatawa,

jan wali iwxanak churir jaqisti tukjataw uñjasini.

16Amuyt'asir jaqix, ch'ikhi kankañampiw kuns luri;

jan amuyt'asir jaqisti luqhi luratanakapat jach'achasi.

17Jan wali yatiyirix jan walt'añanakaruw puriyi;

chiqa yatiyiristi sumaruw puriyaraki.

18Suma iwxa arunakar jisk'achir jaqix,

jan kunani, jisk'achatakiw sarnaqani,

chiqachäwi ist'ir jaqisti, wali jach'añchataw uñjasini.

19Amtäwiru phuqhirïñaxa kusisiñawa.

Jan amuyt'asir jaqinakasti janiw jan walinakat jithiqtañ munapkiti.

20Yatiñan jaqinakamp chika sarnaqirix, yatiñ kankañ yatiqani;

jan amuyt'an jaqinakamp chika sarnaqiristi, aynacht'añaruw purini.

21Jucharar jaqinakax jan walt'añampi arknaqatäpxiwa,

aski jaqinakasti suma churäwi katuqapxani.

22Aski lurir jaqix allchhinakaparuw yänakap jaytawayi;

jucharar jaqin yänakapasti, aski jaqinakatakiw qhiparxani.

23Pist'ayasir jaqin yapuchatapax, jilarkir manq'añ utjayi,

kawkintix chiqa kankañax jan utjki ukawjansti, taqpachawa apt'ataraki.

24Wawapar jan chiqachir jaqix, janiw wawapar munaskiti,

wawapar munasir jaqisti, wawapar chiqachiwa.

25Aski jaqix sist'asiñkamaw manqt'asi,

ñanqha lurir jaqisti manq'atsa awtjataw sarnaqi.