Psalmau 78 - Welsh Metrical Psalms by William Middleton 1595 - Original edition

Y Psalm. LXXVIII. Deuair hirion etto.

1Fy-mhobl rîf am nifer,

Gwrando ’nghyfrath berffaith bêr:

At eiriau ’ng-enau yngan,

Gostyngwch glust lown-dyst lân.

2Agorai (dhi-wâg araith)

Fyng-enau mwyn fynag maith:

Mewn dihareb gudeb gair,

Hên-son damegion mâg‐air:

3’Rhai a glowsom dhi-som dhŷsc,

Ag a wydhom aeg adhysc:

A fynêgodh (ai rhôdhi)

Eyn tadau enau i ni.

4Rhag ei meibion gwirion-fodh,

Ni chelwn fŷth, wych-lan fôdh:

Eithr coedhwn (arnthroedh)

I ’r oes nesaf (iownaf oedh)

Foliant yr Arglwydh llwydh-wych,

Ai rymmus nerth wiw-nerth wych:

Ai ryfedhau diau dâ,

A wnaeth ef (fwyniaith hy-dhâ.)

5Côdodh destiolaeth faeth-ryw,

Yn Iacob oreu-gôb ryw:

A gosododh (hoy-wfodh hardh)

Gyfraith yn Israel gu-fardh:

Rhai a orchmynodh (nodhed)

Ef i’n tâdau (gofiau g[ê]d,

6Ei dyscu (deu-lu di-wael)

Iw plant ai hâd magiad mael.

Fel gwybydhe ’r oese ar òl,

Plant ag cppil, hil hadol.

7Roi goglyd ar dhuw gu-glwys

Drwy gofio ei air, myfrair mwys:

8Ag na bydhyn gyndyn gau,

Folt hudedh fel ei tadau:

Oedh an-ffydhlon galon gynt,

I ’r cywir-dhuw lle cerdhynt.

9Meibion Ephraim hyf-glaim hir,

Ackw’n arfog cynhyrfir

A bwa ffraeth yn saethu,

Troesant o’r gâd frwydrad fry.

10Cyfammod Duw cof ymwan,

Ai gyfraith loyw‐afiaith lân:

Ni chadwent (gwyrent ar gil)

Anckus, gwrth-droent ar enckil.

11I waith ryfedh waith rif óv,

Angall-anghofient yngod.

12Gwnaeth iw tadau wyrthiau wîr,

A reiphtiodh yn yr Atpht‐dir;

Ym-maes Zoan hoyw-lân hardh,

Dinam wrthiau di-anhardh.

13Gwnaeth ir mor ym-agoryd,

Dûg hwynt drwodh hwyliodh hyd:

Ym-wahanai safai ’n siwr,

Bu o vn-tu yn ben-twr.

14Hwynt mewn cwmwl a niwlen,

Twysai y dŷdh, rydh ller ên:

Wrth olau tan ymmannos,

Cyfrwydhai nodai liw nos.

15Creigiau scwariau yn scyrion,

Diodai wynt diwyd Iôn;

Dug lifeiriant hoff‐antur,

O’r graig gallestr sowr‐lestr fûr:

16Prif‐dhyfroedh a ffrydoedh ffres,

Mynnodh idhynt oi monwes.

17Bai vcho, mwy a bechent,

Duw’n dhig o nwyf‐ryfig wnênt.

18Temptiâsant dhuw wiw-dhuw Iôn,

(Cêlent) yng-wraidh ei calon:

Gann ofyn bwyd (blin-fwyd blys)

Hollawl yn-ol ei hwllys.

19Yn erbyn Duw, syth‐fyw sant,

A gwg-loes y gwâg-leisiant;

Doedent o egni dadwrdh,

A dhichon Duw byw roi bwrdh?

Yn y dyfal anial-dir,

Lle diffaith di-ymdhaith dîr?

20T rawodh y graig (dur-graig

Turris

dwr)

Pistyllodh ffrydiodh ffrwd‐dhwr:

A dhichon ef roi hefyd

Fara? — (a dharpara ŷd?)

A rydh ef gîg (di-dhig daith)

Iw bobl? o bai abl-iaith.

21Hynn clywodh a digiodh duw,

Oll a thân-fodh eithin-fyw,

Ennynodh fflamiodh yn fflwch,

Yn Iacob ôb‐ôb ebwch:

A digofaint Duw gôf-îr

A gynneuodh hêdodh hir:

Yn Israel (rhy-wael yrhawg

Ogan adlais genhedlawg.)

22Chwerw odiaeth am na chredynt,

Yn y gwir-dhuw hoyw-fyw hynt:

Ag na baent chwaith obaithiawl,

Yn ei iechyd hyfryd hawl.

23Er hynn gorchmynnodh i’r rhôd,

Wybren owch‐wen odhuchod:

Agorai yn hy-gywraint,

Dhrysau nefoedh freinioedh fraint

24Mynnodh idhynt gael Manna,

Melys-fwyd dewis-fwyd dâ:

Lluniaeth cowsant ei lloned,

O’r nefoedh lifoedh ar lêd.

25Dyn cai fwyta bara bwyd,

Yngo eilfodh angyl-fwyd.

26Dwyrein-wynt, deheu-wynt hêdh,

Gaerau nefoedh a gyrredh.

27Adar hy-bell ascellawg,

Cig‐gafod rhîf ôd yrhawg.

28Yn ei gwersyll bebylloedh,

Cwympai tewrif ’neirif oedh.

29Bwytasant (blîn-chwant o blâ,)

Gwélent gael bwyd ci gwâla.

Duw parodh yn rhwydh-fodh rhâd

30Di-omedh ei dymvniad

Er hynn (llwyr gwae nhwy oi rhaib,

Lle bu leis-rwydh llu blys-raib)

Tra oedh y bwyd blys-fwyd blau,

Naws ofnad yn ei safnau:

31Duw digiodh llidiodh ar llêd,

Iw herbyn heb ei harbed:

Lladhodh drâs y rhai brâsaf,

O honynt nefol‐hynt nâf:

Gostyngodh Duw hoyw-fodh hael,

Y dewis-rann Duy Israel.

32Er hynn pechasant bôb rhîth,

Garrwedh bobl ogyrrith:

Ag ni chredasant antur,

Iw ryfedhau pwyntiau pur.

33O hynn y treuliodh e hoes,

Oll ai dydhiau diwedh-oes:

Mewn oferedh rhyssedh rhynn,

Mewn du-achreth, a dychrynn.

34Pann ladhai hwynt (poen ludh hîr,)

Duw ceisient ackw oes‐hîr:

Yno y troen di-boen daith,

Yn forau at dhuw fowr-waith:

35Cofient mai Duw, fowr-dhuw farn,

Oedh eu cêd ai nawdh cadarn:

A’r Goruchaf bennaf bûdh,

Gwiw-râd oedh ei gwaredudh.

36Er idhynt frith rag-rithio,

Adhefawd faith idho fo,

A ffwnn o gelwydh a ffûg

Mwyn-ffals a thafod mîn-ffûg,

37Ai calon dhi-inion i dhuw,

Heb ffydh iw grefydh groew-fyw:

38Er hynny ef o nêf nêr,

Yn drugarog rywiog‐ber,

A fadheuodh hoyw-fodh hêdh,

(Hoen aravl) ei henwiredh,

Ni dhifethodh mew[n] codhiant,

Rhain oedh nwyfus fwythus fant:

Trodh ymaith (Duw gwiw-faith gwych,)

Fwynaidh ei dhig yn fynych,

Ag ni chyffrôdh, anfodh lîd,

Yn hyllaf lwyr ei hôll lîd.

39Cofiodh mai cnawd gwael-gnawd gau,

Oedhen wedi heb dha-’nwydau,

A gwynt yn myned ar gil,

Vncwrs, heb droi o’r encil.

40Pa sawl gwaith oi dryg‐waith drwch,

Hwnt yn ardal anialwch,

Y digient gofidient gyd,

Dwys-braff wiw-dhuw da ysbryd?

41Can’s troesant ffieidh-blant ffôl,

Gwarthus ollawl iw gwrth-ôl,

Profasant Dhuw prîf‐oesawg,

Temptiasant Israel‐Sant rhawg.

42Ni chofient serch eu perchen,

Ai nerth rymvsnerth o nenn,

Na’r môdh gwaredodh o gêd,

Hwynt rhag gwyn gelyn galed.

43Rhoes yn thwydh ei arwydhion,

Yn yr Aipht, hy-lown-raipht Ionn:

Ai ryfedhau gwyrthiau gwir,

Ym-maes Zoan gyf-ran-dir.

44Troes ei dyfroedh ffrydoedh ffres,

Yn waed rhudh-waed lle rhodhes:

Fal na allent yw tenti,

Gael diod dhwr groyw-dhwr grî.

45Rhoes gymyse-bla sanga sôn,

Yn eu plith geu-rith geirwon,

A difethodh dwf weithian,

Hwynt a llyffaint ruthraint rann.

46Rhoes ei enwd, daear-gnwd dêw,

I’r Locustiaid lû cwest‐dew:

Ai llafur fowr-gur a fynn,

I’r celiog rhodiog rhedyn.

47Sycomor-wydh gwin-wydh gai,

Cenllyse

Cesair ackw a ysai.

48I’r crâ[s]‐genllysc neid-fysc naid,

Rhoe filoedh oi ’nifeiliaid:

Ag i’r mellt lle tywelltir,

Rhoes ei cyfoeth hy-goeth hîr.

49Anfonawdh oer-gawdh ergid

Arnynt w[e]dh lownedh ei lîd,

Digter, îng, gûl-ing gilwg,

Draw ag angylion drwg.

50Gwnaeth ffordh iw dhigofaint ffêst,

A lwydhodh yn dhi-ludh-est,

Ni attaliodh ei teu-lu,

Ing dasg odhiwrth angau du:

Rhoes ei bywyd llawn

Pechod.

gwŷd gau,

An-nedwydh i’r haint nodau.

51Pob cynt-anedig trigfa

Fflêd Aipht, hwynt trawodh affla:

Ei holl flaen-ffrwyth lown-ffrwyth lu,

Yn Ham hyll yn pebyllu.

52Ei bobl ei hun (Gùn) a gaid,

Arweiniai (dhifai dhefaid:)

Fel praidh hy-wedhaidh boyw-dhysc,

Trwy’r anialwch garrwch gwrysc.

53Twysodh diogelodh daith,

Fel nad ofnent vn dyfn-waith:

Y garw-for dygyfor dawdh

Ry‐chwydh‐wyllt a or-chudhiawdh.

Ei gelynion af-lonydh,

Rhy‐flinion ffolion ei ffydh.

54Hwynt i oror dwys-gor dûg

I seintwar eur-war orug:

I ’r mynydh hwn gwydhwn gêd,

A’nillodh hoyw-fodh hyfed:

Oll o rym ei lown-rym law,

Dhuw haeledh ei dheheu-law.

55Gyrrodh allan gwydhan goedh,

Ganheid-liw, lu Genhedloedh

Oi blaen hwynt y blinion hâd,

(Llwyr ystig yn llawr wastad)

Ei rhan-diroedh fudhioedh faeth,

Tyfai idhynt ’tifedhiaeth:

Llwythau Israel dra-hael drô,

Darogan gwnaeth i drigo,

Ym-hebyll gwersyll y gwyr,

Oedh (aloniaith) elynwyr.

56Er hyn o wyrthiau a rhâd,

Drwy demptiau brifiau brofiad,

Digiasant dhuw nowdh-fyw nâf,

Geir-chwyrn vn-ben gor-vchaf:

Ni chadwasant (warant wîr)

Ei dystiau gorau geir-wir.

57Cilient a dychmygent dwrn

Ceu-gas gan droi eu cwgwrn,

Buant an-ffydhlon lonaid,

Fal ei tadau gau a gaid:

Troisant fel yn gyffelyb

Bwa twyllus darnus dyb.

58Ai huchel-fau (mannau mall,)

Y digient ef (modh di-gall:)

Llidient a dalient mewn dig,

Cyrf ai delwau cerfiedig.

59Hynn clywodh a digiodh Duw,

Llysodh Israel rhy‐laes‐ryw.

60Pabell Silo s’eidho sail,

Gwrthododh y gwyrth adail,

Yr honn babell hy-well hardh

A osodai Dhuw sad‐hardh

Ymysc ei bobl er maeth,

Gu-air fyd a gorfodaeth.

61Rhodhes ei nerth gyf-nerth gêd,

Gaeth awydh i gaethiwed:

Ai brydferthwch (erthwch ail)

I’r gelyn nwyfyn ’nifail.

62Rhoes i’r clêdh ei bobl fêdh faeth,

Tyfai dhig iw ’tifedhogaeth.

63Tân a yssodh fal godhaith,

Ei gwyr ifainck rwyf-lainck raith:

Ai forwynion hoy won hardh,

Ni phriod wyd nwy ffryd‐hardh.

64Ei ’ffeiriaid grâdh a ladhid

A’r clêdh waed-lifedh o lîd:

Gwragedh gwedhwon (gofion gynf,)

O lysoedh ni wylasynt.

65Deffrôdh yr arglwydh dâ ffres,

Fel vn o gyntun gwin-tes:

Fel Cawr cadarn fleidh-farn floedh,

Yn gwniaw wedi gwinoedh.

66Ei elynnion dynnion dig,

An-nuwiolion an-nelwig,

Rhoes idhynt warth an-’sparthol,

Trawodh hwynt trwodh iw hôl.

67Gwrthododh babell gell-wŷch

Ioseph reiol wêdhol wych:

Ni etholodh gloyw-fôdh glaim,

Lâth o wiw-ffrwd lwyth Ephraim:

68Ond dewisodh hoyw-fodh hael,

Lwyth Iuda gyfa gafael:

Mynydh Sion hoyw-fron hêdh,

Rhwn a hôffai a rhinwedh.

69Fel llys vehel ei wel-lydh

Ei Gyssegr-fa seil-fa sydh:

Fel y dhayar gronn-war grê

Saif odli iw sefyd-le.

70Etholodh o iaith wiw-lân,

Dafydh ei wâs o râs rann

Ef cymerth loyw-nerth o laid,

Difai gorlannau defaid.

71Odhar-ôl, lle bu ’n dolef,

Defaid cyfebron lonn lêf:

I borthi Iacob bobl-fawr,

Israel faeth ’tifedhiaeth fawr.

72Ynte porthodh hoyw-fodh hwyl,

Hwynt lûog enwog anwyl,

Yn-ôl perffeithrwydh lwydhiant,

I galon syw‐mion sant:

Ag ai trinodh drwy nodhed,

Y bobloedh luoedh ard:

Wrth gyfrwydhyd lown-fryd lonn,

Ei dhwylo di-eidhilion.