Salmau 147 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM CXLVII.7.6.

1Clodforwch enw’r Arglwydd;

Gwaith da yw canu i’n Duw;

Hyfrydwch yw ei foli,

A gweddus hefyd yw.

2Yr Arglwydd adeilada

Gaersalem fawr ei braint,

A chasgla ato yno,

Ei etholedig saint.

3Y rhai sydd yn friwedig

O galon a iachâ,

Fe rwyma eu doluriau,

A’u poenau esmwythâ.

4Mae’n rhifo sêr y nefoedd —

Eu nifer ŵyr efe;

Fe’u geilw wrth eu henwau,

Fe’u ceidw yn eu lle.

5Mawr ydyw enw’r Arglwydd,

Breswyliai yn y berth;

Aneirif yw ei ddeall,

Anfeidrol yw ei nerth.

6Yr Arglwydd sy’n dyrchafu

Rhai llariaidd isel fryd,

Ond annuwiolion beilchion

Ddarostwng ef i gyd.

Rhan

II.

6.8.

7Cydgenwch glod i Dduw,

Ei haeddiant yw, a’i hawl:

Gwnewch dannau ’r delyn wiw

I gyd yn fyw o’i fawl.

8Y nef a’r cwmmwl döa draw

I barotoi i’r ddaear wlaw.

Fe bair i’r glaswellt îr

I wisgo ’r bryniau draw,

9A’r anifeiliaid gânt

Eu porthiant oll o’i law;

Diwalla gywion mân y brain,

A gwrendy ef ar gri y rhai’n.

12Caersalem, mola di

Dy Iôr — dy ddyled yw:

Merch Seion, dyrcha glod

Diddarfod i dy Dduw:

13Barau dy byrth a gadarnhâ,

A’th blant o’th fewn bendithio wna.

14Dy fro ’n heddychol wna,

Gan ei hiachau o’i chur,

Diwallu d’ enau mae

A brasder gwenith pur:

15’I orchymyn ar y ddaear ddyd,

A buan rhed ei air trwy’r byd.

Rhan

III.

M. S.

16Rhydd Duw ei eira megys gwlân,

I wisgo ’n lân, fel dafad,

Y ddaear drosti oll, a rhew,

Fel lludw ’n dew ar daeniad.

17Ei iâ ’n dameidiau ddaw i lawr,

Pwy gan ei ddirfawr oerni

A erys, nad yw ’n teimlo ’r crau

Yn ei wythïenau ’n fferu.

18Ei air a enfyn Iôr yn hawdd,

Ac ef a’u tawdd yn fuan;

Ei wyntoedd chwythant yn eu cyrn,

A’r dyfroedd chwyrn a lifant.

19Hysbysu ’i air i Iacob wnaeth

Yn etifeddiaeth iddo,

Ei ddeddfau da a’i farnau ’n glau

I Israel wnai ddadguddio.

20Nid felly — na, nid felly gwnaeth

Ag un genhedlaeth arall;

Ei ddeddfau glân a’i farnau gynt,

Ni ddarfu iddynt ddeall.

Nodiadau.

Awgryma y cyfeiriad at adeiladu Ierusalem, a chasglu gwasgaredigion Israel, yn yr ail bennill o’r gân hon, mai wedi dychwelyd y gaethglud o Babilon y cyfansoddwyd hi gan un o flaenoriaid y genedl:— gan Nehemiah, neu Ezra, fe ddichon, neu un o’r prophwydi, Haggai, neu Zechariah, y rhai oeddynt oll yn gydlafurwyr yn y gwaith. Y mae y bardd, pwy bynag ydyw, yn ymhyfrydu ei hun, ac yn galw ar ereill i ymhyfrydu yn y gwaith o glodfori Duw, am fod y gwaith ynddo ei hun yn hyfryd, ac yn weddus a dyledus yn gystal a hyny. O holl ddyledswyddau crefydd, y flaenaf a’r benaf, yn gystal a’r hyfrytaf i’w chyflawni, ydyw moliannu Duw; a dyma fydd gwaith penaf a hyfrydwch penaf y nefoedd byth. Y mae y salm hon yn dwyn llawer o ddelw y salm o’r blaen o’r eiddo Dafydd arni — yn salm clodforedd; a llawer o’r un testynau clodforedd, a chymmhelliadau i’r gwaith, yn cael eu nodi, megys anfeidrol fawredd, daioni, a graslonrwydd Duw; ei fawredd naturiol a’i fawredd moesol, y rhai a osodir y naill ar gyfer y llall, fel y mae y naill yn gogoneddu y llall. Er enghraifft, “Efe sydd yn iachau y rhai briwedig o galon, ac yn rhwymo eu doluriau:” adn. 3. Ac, “Y mae efe yn rhifo rhifedi y sêr,” & c.: adn. 4. Y casgliad oddi wrth hyn ydyw, mai “Mawr yw ein Harglwydd, a mawr ei nerth: aneirif yw ei ddeall;” adn. 5. Gan hyny, ynte, “Cydgenwch i’r Arglwydd mewn diolchgarwch,” & c.; adn. 6. Yna edrychir ar fawredd ei ddoethineb a’i ddaioni, fel Duw natur a rhagluniaeth, yn parotoi gwlaw i’r ddaear, yn porthi anifeiliaid y maes, ac adar yr awyr: adn. 8, 9. Yna dychwelir yn ol etto at ei fawredd grasol, yn “Hoffi y rhai a’i hofnant, ac a obeithiant ynddo:” adn. 10, 11. Yna gelwir ar Ierusalem a Seion, ei bobl ef, mewn modd arbenig, i foliannu eu Duw am ei ddaioni a’i ffafrau neillduol iddynt hwy: yn laf, yn ei ddaioni iddynt, yn wladwriaethol a chymdeithasol, yn cadarnhau eu dinas wedi ei hadferu o’i hanghyfannedd‐dra, yn lliosogi ei phlant, ac yn gwneyd eu bro yn heddychol, drwy gadw draw y gelynion — ïe, yn eu bendithio â phob llawnder o drugareddau tymmorol, & c.: adn. 12-14. Cymmerir adolwg etto ar fawredd Duw yn ei ragluniaeth gyffredinol, yn ngoruchwyliaethau y tymmorau a’r tywydd — y rhew a’r eira: adn. 15, 16, 17, 18. Yna, yn olaf, ac yn benaf oll, ei ddaioni grasol i’w genedl etholedig ragor un genedl arall, “yn hysbysu ei ddeddfau a’i farnedigaethau iddynt:” adn. 19, 20. Terfyna y gân mewn galwad etto ar ddeiliaid y rhagorfreintiau hyn i fawrhau a chlodfori eu Duw am danynt.