Salmau 77 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM LXXVII.8.8.8.I’r Pencerdd, i Ieduthun, Salm Asaph.

1A’m llef ar Dduw y gwaeddais i,

Ac ef wrandawodd ar fy nghri;

2Yn nydd fy nhrallod ceisiais ef:

Fy archoll redodd nos a dydd,

A gwrthod wnai fy enaid prudd

Bob rhyw ddyddanwch dan y nef.

3Pan gofiwn Dduw, cythryblu wnaeth

Fy ysbryd — mwy terfysglyd aeth,

A chwynais yn ofidus iawn:

4Deliaist fy llygaid ar ddihûn,

A synodd arnaf, druan ddyn,

A methu a llefaru wnawn.

5-6’Rwy ’n cofio ’r gân a ganwn gynt,

Pan oeddwn mewn ystormus wynt,

Ar lawer nos o d’wyllwch mawr;

Ymddiddan ’r wyf â’m calon wan,

A dytal chwilio o fan i fan

Mae’m hysbryd trist, gan ddisgwyl gwawr.

7Ai yn dragywydd bwrw Duw

Mewn soriant heibio f’ enaid gwyw?

Ac oni bydd ef boddlawn mwy?

8A ddarfu am byth drugaredd nef?

A balla ei addewid ef?

A raid i’m harcholl waedu ’n hwy?

Rhan

II.

8.7.

9A anghofiodd Duw trugarog

Drugarhau? a gauodd ef

O dan glô ei gyfiawn soriant

Byth, holl dosturiaethau ’r nef?

10Ond mi dd’wedais, Dyma ’ngwendid

I — fy ffydd sydd yn llesgau:

Fe anghofia’r Arglwydd bobpeth

Cyn ’r anghofio drugarhau.

Cofiaf finnau hen flynyddoedd

Deheulaw y Goruchaf gynt;

11Cofiaf ei weithredoedd nerthol,

A’i holl wyrthiau, cofiaf hwynt;

12Am ei holl waith y myfyriaf,

Am ei ryfeddodau mwy

Y chwedleuaf yn wastadol —

Cysur gaf o’u cofio hwy.

13Mae dy ffordd, O Dduw! i’w ’nhabod

Yn y cyssegr:— Pa Dduw sy

Mor ofnadwy mewn gogoniant,

A phob mawredd, ag wyt ti?

14Ti yw ’r Duw erioed ddangosaist

Ryfeddodau mawrion iawn,

A dy nerth yn mysg y bobloedd

Ninnau ’th bobl a’u coffawn.

15Ti a’th gadarn fraich waredaist

Feibion Iago ac Ioseph gynt;

16Yna ’r dyfroedd a dy welsant,

Dychryn Duw a’u daliodd hwynt;

Y dyfnderau a gynnhyrfwyd,

17Gwlaw yn genllif ddaeth i lawr,

Twrf a gerddai trwy’r wybrenau

I gyhoeddi d’ enw mawr.

Cerddai ’th saethau tanllyd allan,

18Clywid twrf dy daran fawr;

Mellt lewyrchent drwy y ddaear,

Crynai hithau drwyddi ’n awr:

19Gwnei dy ffordd drwy eigion dyfnfôr,

Nid adwaenir d’ ôl ychwaith;

Anweledig yw dy lwybrau

Yn y dyfroedd dyfnion maith.

20Dy bobl fel defaid a dywysaist

Drwy ’r anialwch flwyddau hir,

Trwy law Moses, a llaw Aaron,

Nes eu dwyn i Ganaan dir.

Nodiadau.

Yn amser pa drychineb gwladol ar Iudah ac Ierusalem y cyfansoddwyd y Salm hon, anhawdd penderfynu. Dichon mai pan yr oedd “dyfroedd yr afon yn gryfion ac yn fawrion, sef brenin Assyria, a’i holl ogoniant wedi esgyn ar holl afonydd,” ac yn llenwi holl geulenydd y wlad; fel y disgrifia Esaiah (pen. viii. 7, 8), ydoedd amser y salm. Yr oedd Asaph y gweledydd, yr hwn, fe dybir, oedd awdwr y rhan fwyaf o’r Salmau ar yr enw, yn gydoeswr âg Esaiah, a mab iddo yn ysgrifenydd y llywodraeth dan y brenin hwnw (Esa. iii. 6); ond yr oedd gwahaniaeth dirfawr rhwng Esaiah y prophwyd ac Asaph y gweledydd. Nid ydyw y prophwyd yn achwyn un gair wrth sôn am yr Assyriaid, a’r anrhaith a fygythient ei wneyd yn Iudah ac Ierusalem; ond eu herio a’u dirmygu, a rhagfynegu eu cwymp a’u dinystr, a wna efe, yn ysbryd ac iaith un mwy na choncwerwr; tra y mae Asaph yn cwyno ac yn ochain fel un ar ddarfod am dano mewn ofn ac anobaith. Yr oedd ffydd y prophwyd yn gadarn a diysgog fel mynydd Duw, a ffydd y gweledydd yn gyffelyb i gorsen ysig, neu lîn yn mygu. Seiliai y prophwyd sicrwydd ei ffydd yn ngwaredigaeth Ierusalem a gorseddfaingc Dafydd rhag y dinystr oedd yn eu bygwth, ar gyfammod Duw â Dafydd, a’r addewid o Emmanuel — y Messïah oedd i gael ei gyfodi o dŷ Dafydd, i eistedd ar ei orseddfaingc ef. Seiliai Asaph yntau ei obaith crynedig ar y “gwyrthiau gynt,” a wnaethai Duw er gwaredu y genedl etholedig. Yr oedd y waredigaeth yn fater o sicrwydd diammheuol yn meddwl y prophwyd, ond megys yn fater o obaith a dymuniad gan y gweledydd. Pe buasai Asaph gyda’r dysgyblion yn yr ystorm ar Fôr Tiberias, buasai, ond odid, yn fwy ofnus nag un o honynt. Buasai yn gydymaith o’r un ysbryd i’r ddau ddysgybl oedd yn myned i Emmaus y boreu hwnw.