Salmau 103 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM CIII.7.6.Salm Dafydd.

1Fy enaid, deffro, cyfod,

Bendithia ’r Arglwydd nef;

A’r cwbl oll sydd ynof,

Ei enw sanctaidd ef.

2Bendithia ’r Arglwydd, f’ enaid;

Ac nac anghofia di

Ei drugareddau mawrion

A’i ddoniau maith diri’.

3Yr hwn y sydd yn maddeu

Dy anwireddau câs,

Ac yn iachau dy lesgedd

I gyd o’i ryfedd ras;

4Yr hwn sydd yn gwaredu

Dy oes o ddistryw ’r bedd;

Yr hwn sy’n dy goroni

’N drugarog iawn â’i hedd.

5Yr hwn sydd yn diwallu

Dy enau â phob da;

A’th ie’ngctid fel yr eryr

Ei adnewyddu wna.

6Yr Arglwydd sydd yn gwneuthur

Barn a chyfiawnder gwir

I’r holl rai gorthrymedig,

Galarus yn y tir.

Rhan

II.

7.6.

7Hysbysai ’i ffyrdd i Moses,

Dangosai ’i ryfedd waith

I lwythau meibion Israel

Gynt, yn yr anial maith:

8Trugarog yw, a graslawn,

Hwyrfrydig iawn i lid,

A mawr ei drugarawgrwydd,

Oedd ef — mae ’r un o hyd.

9Nid byth yr ymrysona;

Ni cheidw ’i ddig yn hir;

10Can’s nid ’n ol ein pechodau

Y gwnaeth â ni, yn wir:

Yn ol ein hanwireddau

Ni thalodd i ni chwaith,

Ein harbed wnaeth yn dirion

Er ein gwrthryfel maith.

11Can’s cyfuwch ag yw ’r nefoedd

Uwch law y ddaear gref,

Rhagorodd ei drugaredd

Ar bawb a’i hofnant ef;

12Cyn belled ag yw ’r dwyrain

Oddi wrth y ’llewin hwyr

Pellhaodd e’n camweddau

Oddi wrthym ni yn llwyr.

13Fel wrth ei blant tosturia

Tad, pan y clywo ’u llef,

Felly tosturia ’r Arglwydd

Wrth bawb a’i hofnant ef;

14Can’s edwyn ef ein defnydd,

Nad y’m ond llwch di‐fri,

A chofia hyny ’n wastad

Pan yr ymwêl â ni.

Rhan

III.

7.6.

15Holl ddyddiau dyn nid ydynt

Ond fel glaswelltyn gwan;

Fel maes‐flodeuyn tyfa,

A gwywa yn y man;

16Can’s awel wynt ä trosto,

Diflana yntau ’n wyw,

A’i le nid edwyn mo’no

Byth mwy yn nhir y byw.

17Ond trugareddau ’r Arglwydd

Sy’ o dragwyddoldeb draw,

I oesau annherfynol

Y tragwyddoldeb ddaw;

Ac ar y rhai a’i hofnant

Gorphwysant i barhau,

A phlant eu plant hwy hefyd

A gant eu llawn fwynhau:

18Sef hwy, y sawl a gadwant

Ei dystiolaethau ef,

A gofiant ei orch’mynion,

Gan wneuthur barnau ’r nef.

19Ei orsedd yn y nefoedd

Osododd Duw ’n ddifêth,

A than ei ddoeth lywodraeth

O hyd y mae pob peth.

20Bendithiwch chwi yr Arglwydd,

Angylion cedyrn fry,

Sy’n gwneyd ei air, gan wrandaw

Ar ei leferydd cu.

21Bendithiwch e’, ’i holl luoedd,

Sydd yn a than y nef;

Ei weision oll sy’n gwneuthur

Ei lân ewyllys ef.

22Bendithiwch chwi Iehofah,

Ei holl weithredoedd mawr,

Yn mhob man o’i lywodraeth,

Drwy nef a daear lawr:

Fy enaid, d’wedaf etto,

Bendithia di dy Dduw:

Pe tawai pawb, na thawa

Di byth tra byddech byw.

Nodiadau.

Dafydd, medd ei theitl, oedd awdwr y salm hon. Tybiai rhai ddarfod iddo ei chyfansoddi pan yr aeth efe i dŷ’r Arglwydd i addoli, ar ol bod o hono yn ymprydio ac yn ymgystuddio am saith niwrnod dros y plentyn a ddygasai gwraig Urias iddo: 2 Sam xii. 15-20.

Dechreua gyda’i enaid ei hun, gan ei alw a’i gyffroi unwaith ac eilwaith i fendithio yr Arglwydd â’i holl alluoedd a’i egnïon, am ei holl ddoniau iddo:— yn gyntaf, ac yn benaf, doniau ei ras a’i iachawdwriaeth, yn maddeu ei holl anwireddau, ac yn iachau ei holl lesgedd a’i afiechyd ysbrydol, & c.; ac yna doniau ei ragluniaeth mewn bendithion tymmorol, a’i diriondeb grasol i rai gorthrymedig — am y dadguddiad a roddasai o hono ei hun fel Duw trugarog a graslawn i Moses (Exod. xxxiv. 6, 7), a’r arwyddion a’r rhyfeddodau a wnaethai efe i feibion Israel. Yna, rhydd olwg gyferbyniol ar freuder a byrder oes dyn a thrugaredd dragwyddol a dianwadal Duw; ac wedi hyny geilw ar holl awdurdodau a nerthoedd y nefoedd, holl angylion a gweision Duw, a’i weithredoedd yn mhob man o’i lywodraeth, i fendithio’r Arglwydd; a dybena lle y dechreuasai, gyda’i enaid ei hun. Gallem alw hon yn salm etholedig. Nid oes un a ddarllenir mor fynych a hi yn ein haddoliadau teuluaidd a chyhoeddus. Y mae pob clust yn gydnabyddus â’i hacenion hi, ac y maent bob amser yn felus iawn i bob un y mae dim o’i hysbryd hi ynddo.

Yr oedd Dafydd, fel y gwelir yn ei salmau, yn dyweyd llawer iawn wrth Dduw dros ei enaid, a llawer iawn wrth ei enaid dros Dduw. Y mae ei ddeisyfiadau ar Dduw dros ei enaid yn frithion drwy y llyfr:— “Achub fy enaid;” “Gwared fy enaid;” “Cadw fy enaid;” “Dyrchafa fy enaid o’r ffos;” “Dwg fy enaid o garchar;” “Llawenhâ enaid dy was;” “Na âd fy enaid yn ddiymgeledd,” & c. Llefara wrth ei enaid dros Dduw, i’w annog i obeithio ac ymddiried, i ymlawenhau ac ymhyfrydu ynddo, & c., ac, fel y gwna yn y salm hon, i addoli, a bendithio ei enw. Och! gynnifer o eneidiau y sydd na ddywed eu perchenogion air byth drostynt wrth Dduw mewn gweddi, na gair byth wrthynt hwythau dros Dduw, i’w cymmhell i’w addoli a’i foliannu.