Salmau 45 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM XLV.7.4.I’r Pencerdd ar Sosannim, i feibion Corah, Maschil, Cân cariadau.MATER Y GAN.

1Traetha ’nghalon bethau da

Anghyffredin,

Berwi allan gân a wna —

Cân i’r Brenin;

Mae fy nhafod yn y swydd,

I’w datganu,

Megys pin ’sgrifenydd rhwydd,

I’w ryfeddu.

GOGONIANT Y BRENIN.

8.7.

2Tecach wyt na meibion dynion,

Fe dywalltwyd rhin a gras

Ar dy wefus — mae dy eiriau ’n

Well na’r gwin pereiddia’i flas;

Herwydd hyny Duw’th fendithiodd

A phob dwyfol ddawn ddilyth,

I deyrnasu mewn gogoniant

Ar dy orsedd gadarn byth.

EIDDUNED AR Y BRENIN.

Ymdaith Gwŷr Harlech.

3Gwisg dy gleddyf llym daufiniog

Ar dy glun, O Gadarn D’wysog!

A dynoetha ’th fraich alluog —

Dangos d’ allu mawr:

4Marchog mewn grymusder,

Congcra ar dy gyfer,

Ffrwyth dy gledd

Fydd gras a hedd,

Gwirionedd a chyfiawnder;

A’th ddeheulaw ganmoladwy

Ddysg it’ bethau mawr ofnadwy:—

Bydd dy enw yn glodadwy

Trwy y nef a’r llawr.

BUDDUGOLIAETHAU Y BRENIN.

5Pobloedd lawer o bob llwythau

Syrthiant danat yn fyrddiynau,

Pan y glyno ’th lymion saethau

Yn eu c’lonau hwy;

6Dy orsedd di, O Arglwydd!

A bery yn dragywydd;

Uniondeb yw,

Egwyddor fyw,

’Th deyrnwialen wiw, o herwydd

7Ceraist iawnder: ond drygioni

A gaseaist:— ac am hyny,

Duw’th eneiniodd i deyrnasu

Mewn gogoniant mwy.

CLOD Y BRENIN.

8.7.

8Perarogli mae dy wisgoedd

Yn ddymunol hyfryd iawn,

Gan yr aloes, myrr, a chasia,

Arwydd o’th rinweddol ddawn;

Allan o’r palasau ifori,

Mawr a fydd y llawenhau —

9Merched y brenhinoedd ddeuant

I dy garu a’th fawrhau.

Y FRENHINES.

8.7.

Sai’r frenhines ar dy ddeheu

Yn ei heuraidd wisg mewn bri;

10Clyw, O ferch! a gwel — gogwydda

’N awr dy glust, a gwrandaw di:

Tyr’d o blith dy bobl dy hunan,

Fel gadawai Ruth ei gwlad,

Gad, a llwyr anghofia dithau,

O hyn allan dŷ dy dad.

11Felly ’r Brenin hoffa ’th degwch,

Ef yw’th Iôr a’th briod gwiw,

’Mostwng dithau ’n ufudd iddo,

Dy ragorfraint uchel yw;

12Daw merch Tyrus hithau âg anrheg,

Tywysogion pobloedd byd,

Oll ymbiliant â dy wyneb,

Ymostyngant iti i gyd.

13-14Merch y Brenin yn ei gemwisg

Aur sy’n ogoneddus iawn,

Oddi fewn ac oddi allan,

Mawr ganmoliaeth fydd i’w dawn;

Ac i lys ei Harglwydd Frenin

Mewn gogoniant, dygir hi;

Ei morwynion a’i dilynant,

Hwy a ddygir atat ti.

15Mewn gorfoledd a llawenydd

Dygir hwynt i’r llys yn wir,

16Daw y meibion yn lle’r tadau’n

Dywysogion yn y tir;

17Paraf gofio ’n mhob cenhedlaeth

Glod dy enw mawr dilyth,

Ac am hyny drwy yr oesau ’r

Bobl a’th foliannant byth.

Nodiadau.

Teitlir y salm hon yn “Gân Cariadau,” neu briodasgerdd: “rhyw frenin a wnaeth briodas i’w fab,” a’r mab hwnw yw testyn y gân hon. Ni ellir dyweyd gyda sicrwydd pwy a gyfansoddodd y gân; os Dafydd, fel y tybia llawer, gellir gofyn yn ngeiriau yr eunuch wrth Phylip, “Attolwg, am bwy y mae Dafydd yn dywedyd hyn? Am dano ei hun, ai am rywun arall?” Yn sicr, nid am dano ei hun; canys nid oes yn y gân ddim oll yn berthynasol i amgylchiadau Dafydd, ac ni lefarodd Dafydd ddim erioed am dano ei hun, fel y llefara yma. Ai am Solomon ynte? Felly y meddylia rhai — am Solomon mewn rhan: ac am y Messïah yn benaf hwyrach, megys drwy Solomon, medd ereill. Am y Messïah yn unig ac yn hollol, medd ereill drachefn:— ac felly tybiwn ninnau. Y mae llawer o ymadroddion yn y gân nad ydynt yn briodol i Solomon mewn un modd. Y mae y brenin yn y gân hon yn cael ei arddangos fel rhyfelwr a buddugoliaethwr mawr, ond “arfau ei filwriaeth ef nid ydynt gnawdol; ond gwirionedd a lledneisrwydd, a chyfiawnder,” gair a gweinidogaeth y cymmod. Ni bu Solomon erioed yn rhyfelwr a buddugoliaethwr mewn un ystyr fel Dafydd ei dad. Nid priodol, ond ammhriodol i’r eithaf fuasai dyweyd wrth Solomon, nac wrth un dyn a fu erioed ar y ddaear, “A’th ddeheulaw a ddysg i ti bethau ofnadwy:” a mwy fyth yr ymadrodd “Dy orsedd di, O Dduw! sydd byth ac yn dragywydd,” & c. Priodola yr apostol (Heb. i. 8) yr ymadrodd hwn i’r Tad yn llefaru wrth y Mab, y Messiah.

Y mae y Salmydd wrth agor y gân yn amlygu yr ysbryd a’r teimlad a’i meddiannent ar y pryd:— “Traetha fy nghalon,” neu “Y mae fy nghalon yn berwi allan bethau da;” gan arwyddo ei fod wedi ei orlenwi gan y weledigaeth o ogoniant y brenin yr oedd yn myned i ganu iddo, yr hon a agorai yr ysbrydoliaeth ddwyfol yn awr o’i flaen, fel nas gallasai ymattal heb dywallt allan y meddyliau a ymgyfodent ac a ymferwent megys ynddo.

Wedi dadgan clod, harddwch, a gogoniant y Brenin, dygir y frenhines yn ei harddwch a’i gogoniant hithau yn mlaen, sef yr eglwys efengylaidd dan deyrnasiad y Messiah, yn cynnwys ffyddloniaid yr eglwys Iuddewig dan yr Hen Destament hefyd, a thraethir “gogoneddus bethau” am lwyddiant a gogoniant yr eglwys — y byddai i’r Cenhedloedd, “merch Tyrus, merched brenhinoedd, a chyfoethogion y bobl,” ddyfod i’w hanrhydeddu, ac i ymuno â hi, a’i gwasanaethu, y byddai i ogoniant y Brenin a’i frenhines gael ei ryfeddu a’i foliannu “yn mhob cenhedlaeth ac oes, hyd byth ac yn dragywydd.” Gallasai awdwr y gân ddywedyd yn ngeiriau Paul ar ol hyny, “Am Grist, ac am yr eglwys yr wyf fi yn dywedyd.”