Salmau 66 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM LXVI.7.4.I’r Pencerdd, Cân neu Salm.

1Llawen floeddiwch chwi i Dduw,

Yr holl ddaear,

2Cenwch ei ogoniant gwiw

Mewn cydlafar;

Gwnewch ei fawl a’i glodydd e’

’N ogoneddus —

Cyd‐ddatganed dae’r a ne’

Gerdd soniarus.

3D’wedwch wrth y Brenin Mawr,

Mor ofnadwy

Yw dy waith yn nef a llawr —

Annhraethadwy;

Herwydd maint dy nerth fe ddaw

Dy elynion

I ymostwng yn eu braw

I ti ’n union.

4Holl drigolion daear lawr

A’th addolant,

Canant hwy i’th enw mawr —

Ië, canant;

5Deuwch, gwelwch wyrthiau Duw,

Mor ofnadwy,

Yw ei waith at ddynolryw —

Mor fawladwy!

6Troi y môr yn sychdir wnaeth,

A’i fraich nerthol,

Ar eu traed trwy ’r afon aeth

Duw â’i bobl;

Ac am hyny llawenhânt

Hwythau ynddo,

Canu ’n llafar iawn a wnant,

Foliant iddo.

Rhan

II.

9.8.

7Efe drwy ’i gadernid deyrnasa ’n

Dragywydd yn Ben ar y byd,

Ei lygaid o’r nefoedd edrychant,

A gwel y cenhedloedd i gyd;

Na ddyrched y dynion anufudd

Eu penau yn uchel i’r lan,

Fe dỳn ef eu beilchion olygon

Yn isel i lawr yn y man.

8O bobloedd! bendithiwch yr Arglwydd,

Dyrchefwch ei foliant yn fawr,

9’R hwn geidw ein henaid mewn bywyd,

A’n troed rhag ei lithro i lawr:

10Ti ’n profaist, O Dduw! ac a’n coethaist

Fel coethir yr arian mewn pair,

11Ti ’n dygaist i’r rhwyd, a than wasgfa

Ein henaid mewn heiyrn dynhair.

12Ti wnaethost i ddynion farchogaeth

Yn drwm ar ein penau, O Dduw!

Trwy ’r dwfr a thrwy ’r tân ti a’n tynaist,

Er hyn diangasom yn fyw;

Ti ’n dygaist i dawel le diwall

O’r diwedd, o’n gwaeledd a’n gwarth —

13Do’wn ninnau i’th dŷ âg offrymau

O foliant, fel pêr arogldarth.

Mi dalaf i ti ’r addunedau

14Adroddai ’m gwefusau y dydd,

Bu arnaf gyfyngder a gwasgfa —

O’r rheiny y’m rhoddaist i’n rhydd;

15Offrymaf it’ freision offrymau,

Ac arogldarth hyrddod, pèr, drud,

Aberthaf it’ ychain a bychod —

Ti gaiff y gogoniant i gyd.

Rhan

III.

8.7.

16Deuwch, a gwrandewch chwi arnaf,

Y rhai oll a ofnwch Dduw;

A mynegaf i chwi ’r pethau

Wnaeth efe i’m henaid gwiw.

17Llefais i â’m genau arno,

Ac â’m tafod molais ef;

18Pe ’drychaswn ar anwiredd,

Ni wrandawsai ar fy llef.

19Duw yn ddiau glybu ’m gweddi,

A gwrandawodd ef ar lais

Fy ymbiliau taerion arno,

A chyflawni wnaeth fy nghais.

20Bendigedig fyddo ’r Arglwydd

Am na throdd fy ngweddi draw,

Na ’i drugaredd ef oddi wrthyf

Finnau chwaith — hi ddaeth o’i law.

Nodiadau.

Gan nad ydyw enw Dafydd o flaen y salm hon, haerai amryw esbonwyr nad efe a’i cyfansoddodd; ond ni wyddent yn y byd i bwy i’w phriodoli. Ond os nad yw enw Dafydd i’w weled wrthi, y mae llais Dafydd, dybiwn i, i’w glywed yn eglur ynddi. Y mae y geiriau yn adn. 15 — “Offrymaf i ti boeth‐offrymau breision, ynghyd âg arogldarth hyrddod, aberthaf ychain a bychod” — yn ddigon wrthynt eu hunain, dybygaf, i brofi pwy oedd tad y salm. Offrymau ac aberthau brenhinol a olygir yn amlwg. Ni soniai dyn cyffredin am offrymu aberthau mor gostus.

Salm briodol iawn i’r amser y teimlodd Dafydd ei orsedd wedi ei llawn sefydlu dano ar ol uniad y llwythau yn ei frenhiniaeth, a darostyngiad y cenhedloedd gelynol o amgylch ydyw. Wedi galw ar yr holl ddaear — holl wlad Israel yn neillduol a olygir yma yn ddiau — i foliannu yr Arglwydd, a gosod geiriau yn ngenau y bobl i’w glodfori ef, yn yr olwg ar ei fawredd anfeidrol ynddo ei hun, a mawredd ei weithredoedd tuag at feibion dynion yn gyffredinol, a’i bobl etholedig yn neillduol, adolyga y Salmydd y cyflwr isel, gwasgedig, a thlawd y buasai y genedl ynddo dan orthrymder eu gelynion yn niwedd teyrnasiad Saul, ac ar ol ei farwolaeth ef, hyd nes y dyrchafwyd hwy, drwy ffafr Duw iddynt yn muddugoliaethau Dafydd. Am y ffafr ddwyfol hon y geilw efe mor wresog arnynt i foliannu yr Arglwydd, ac yr adduneda i wneyd hyny mewn caniadau a thrwy boeth‐offrymau breision a chostus. Pe byddem yn fwy diolchgar am y trugareddau a’r bendithion a dderbyniasom, caem fwy o honynt i’w derbyn a’u mwynhau. Nid oes un ymddygiad mwy, nac mor effeithiol, i attal cymmwynasgarwch yn mhlith dynion ag anniolchgarwch o du derbynydd cymmwynas.