Salmau 50 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM L.8.7. D.Salm Asaph.

1Duw y Duwiau, sef Iehofah,

A lefarodd:— galwodd ef

Ar y ddaear, o gyfodiad

Hyd fachludiad haul y nef;

2Allan o berffeithrwydd tegwch

Seion y llewyrchodd ef;

3Fflamau tân o’i flaen a ysa,

Ac o’i amgylch tymmestl gref.

4Geilw ar y nef oddi uchod,

Clyw y ddaear hithau ’i lef,

Pan y daw fel hyn i roddi

Cyfiawn farn i’w bobl ef:

5“Cesglwch ataf fi fy seintiau,

’Rhai trwy aberth wnaent â mi

Ammod sicr nad anghofir

Tra fo’m gorsedd yn ei bri.”

6Ei gyfiawnder a fynega

’R nefoedd, canys Duw ei hun

Sydd yn Farnwr Mawr Goruchaf —

Cyfiawn yw ei ffyrdd bob un:

7“Clywch, fy mhobl, a llefaraf;

Israel, gwrandaw — i’th erbyn di

Y dadleuaf: ystyr dithau,

Can’s dy Dduw di ydwyf fi.”

8Nid am boeth‐offrymau breision,

Nac am hedd‐aberthau llon —

Y’th geryddaf: am nad oeddynt

Hwy yn wastad ger fy mron;

9Ni chymmeraf ych o’th feudy,

Bychod o’th gorlanau chwaith,

10Canys eiddof holl fwystfilod

Coedydd gwylltion daear faith.

Rhan

II.

8.7.

Anifeiliaid ar fynyddoedd

Fil — fy eiddo ydynt oll;

11Adar gwylltion anial diroedd

Adwaen, bob yr un heb goll;

12Os bydd arnaf newyn rywbryd

Ni fynegaf hyny i ti,

Can’s y ddaear a’i chyflawnder

Mawr, sydd oll yn eiddo i mi.

13A fwytâf fi gig y teirw?

Ai gwaed bychod yfaf fi?

14Tâl i Dduw dy addunedau

Drwy aberthau mawl, gwna di;

15Galw arnaf yn dy drallod,

A gwaredaf di o’r tân;

Yna ti a’m gogoneddi ’n

Llawen mewn diolchus gân.

16Wrth yr annuw Duw a dd’wedodd,

Beth y sydd a wnelot ti

A fy neddfau? pa’m cymmeri

Yn d’ enau fy nghyfammod i,

17Gan gasau o honot addysg,

Ac y tefli ’m geiriau i’th ôl,

Gyda dirmyg calon halog,

Yn dy anystyriaeth ffol?

18Ti â’r lleidr a gyttunaist,

Oeddit ti ag e’r un fryd;

Gyda ’r godinebwyr gwnaethost

Di dy gyfran yn y byd;

19I ddrygioni ’th safn ollyngaist,

A chydblethu dichell câs

Wna dy dafod prysur beunydd,

Yn nghymdeithas gwŷr diras.

20Eistedd wnaethost, a llefaru

Am dy frawd yn frwnt ar gam;

Rhoddaist enllib yn fradwrus

Do, yn erbyn mab dy fam:

21Hyn a wnaethost — mi a dewais —

Tybiaist tithau, ’n ffol a dall,

Mod i megys ti dy hunan —

Argyhoeddaf di o’th wall.

Trefnaf oll o flaen dy lygaid,

Ti gai weled, er dy wae,

Ddyfnder mawr dy holl drueni,

A’th euogrwydd fel y mae;

22Chwi, ’rhai ydych yn anghofio

Duw, deallwch hyn mewn pryd,

Rhag im’ yn fy llid eich rhwygo,

Heb waredydd yn y byd.

23Ond yr hwn abertho foliant,

Ef a’m gogonedda i;

Minnau a’i dyrchafaf yntau

I anrhydedd mawr, a bri:

’R hwn osodo ’i ffordd yn uniawn,

Gan gyfeirio ’i lwybrau i fyw

’N ol fy neddfau, mi ddangosaf

Iddo iachawdwriaeth Duw.

Nodiadau.

Y mae y Salmydd newydd — awdwr arall, fe dybia rhai — yn ein cyfarfod yma, sef Asaph; yr hwn oedd un o brif gantorion y cyssegr yn amser Dafydd. Ond y mae tebygolrwydd cryf iawn mai Dafydd oedd awdwr y salm, ac iddo ei chyflwyno i Asaph, a’r dosbarth cantorion a flaenorai efe, i’w chanu ar amserau yn ngwasanaeth yr addoliad cyhoeddus yn y cyssegr.

Salm o addysg ac athrawiaeth ymarferol ydyw drwyddi, yn gosod allan fawredd a mawrhydi Duw fel llywodraethwr a barnwr yr holl ddaear, ei ogoniant yn ei Seion ac yn ei saint, yn dysgu ac yn cyfarwyddo pa fath addolwyr ac addoliad sydd yn dderbyniol a chymmeradwy ganddo, yn rhybuddio, yn ceryddu, ac yn bygwth addolwyr cnawdol a rhagrithiol, & c.

Egyr y salm hon, fel y salm o’r blaen, yn fawreddus ac ofnadwy:— Duw y duwiau yn dyfod allan i farn, ac yn galw ar y ddaear, o godiad hyd fachludiad haul, i ymddangos ger ei fron yn llys y farn sydd i gael ei chyhoeddi. Ar ei bobl Israel, yn neillduol, y mae y farn hon i gael ei gweinyddu, a hyny yn benaf dim o herwydd eu bod wedi myned yn gnawdol, defodol, a ffurfiol yn eu cyflawniadau crefyddol. Yr oeddynt yn ofalus i ddwyn eu haberthau a’u poeth‐offrymau i’r allor, ac i gyflawni y seremonïau a’r defodau cnawdol; ond yn llwyr esgeuluso “pethau trymaf y gyfraith — barn, a thrugaredd, a chariad Duw.” Dengys athrawiaeth y salm hon yr hyn sydd o’r pwys mwyaf i holl addolwyr Duw ei ystyried a’i gredu; sef, pa mor wrthodedig a ffiaidd gan yr Arglwydd yw addoliad cnawdol a defodol yn unig, heb ynddo ddim mewnol ac ysbrydol: nad ydyw yn ddim amgen na’r sarhâd gwaethaf ar Dduw. Y mae crynodeb o athrawiaeth y salm yn y geiriau hyny a ddywedodd y Gwaredwr wrth y wraig o Samaria:— “Ysbryd yw Duw, a rhaid i’r rhai a’i haddolant ef addoli mewn ysbryd a gwirionedd;” Ioan iv. 24. Geilw y Barnwr Mawr ar ei bobl yma i droi eu haberthau cnawdol yn aberthau ysbrydol o fawl a diolch, gan eu dysgu mai “â’r cyfryw ebyrth y rhyngir ei fodd ef.” “Yr hwn a abertho foliant a’m gogonedda i.”

Ceryddir a bygythir y rhai a gymmerant arnynt y swydd o ddysgu crefydd i’r bobl, ond yn byw yn annuwiol a halogedig eu hunain, yn llym ac ofnadwy iawn. Y mae y cwbl yn dangos y myn Duw ei sancteiddio yn y rhai oll a nesânt ato.

Cawsom achlysuron o’r blaen i sylwi fel y mae yr athrawiaeth ynghylch natur gwir addoli ac addoliad a rydd y salm hon yn cael ei dal allan o hyd yn yr Ysgrythyrau — yn yr Hen Destament yn gystal ag yn y Newydd — yn dangos y gofal mawr a gymmer yr ysbrydoliaeth ddwyfol i gadw dynion rhag camsynio a chyfeiliorni ar y mater pwysicaf hwn; er hyny, nid oes un cyfeiliornad mwy cyffredin yn mysg dynion sydd â Gair Duw yn eu dwylaw yn mhob oes a gwlad.