Salmau 145 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM CXLV.8au.Salm Dafydd o foliant.

1Dyrchafaf di ’m brenin a’m Duw,

I’th enw ’n dragwyddol rhof glod;

2Mi’th folaf tra byddaf fi byw,

Ni thawaf tra meddwyf fy mod;

3Canys mawr yw yr Arglwydd, mawr iawn,

Mawladwy anfeidrol yw ef,

Uwch dirnad pob deall a dawn

Fedd dynion ac engyl y nef.

4Fe draetha’r naill oes wrth y llall

O hyd am dy waith gyda blas;

5A minnau ddatganaf heb ball

Ogoniant a mawredd dy ras:

6Cadernid ofnadwy dy waith

A draethant, ni flinant yn sôn;

A minnau ni thawaf ychwaith

A’th ganmawl ar uchel bêr dôn.

7Coffânt am fawr amlder dy ddawn,

Ac am dy gyfiawnder didrai;

8Trugarog yw Duw, a gras lawn —

Hwyrfrydig i ddig er ein bai;

9Daionus i bawb yw efe,

Ac ar ei weithredoedd i gyd,

O’r ddaear hyd entrych y ne’,

Teyrnasa ’i drugaredd o hyd.

10Dy fawrion weithredoedd, hwynthwy

Osodant d’ogoniant i maes;

Dy saint a’th foliannant yn fwy

Am fawredd dy ryfedd rad ras;

11Hwy draethant, eglurant fawr glod

Dy hynod frenhiniaeth a’i hedd,

Mawrygant tra byddant yn bod,

Gadernid disyflyd dy sedd.

12I beri i blant dynion i dd’od

I ’nabod cadernid ein Duw,

A mawr ardderchawgrwydd a chlod,

Ei deyrnas a’i hurddas — mawr yw;

13Can’s teyrnas dragwyddol yw hi,

Ni ’sgogir, ni syflir mo’i sedd;

Fe bery ’n oes oesoedd ei bri,

Ei gwynfyd, ei hawddfyd, a’i hedd.

Rhan

II.

8.7.

14Yr Arglwydd sydd yn dal i fyny

Bawb sydd yn gogwyddo i lawr,

Codi pawb a ddarostyngwyd,

Wna o’i ras a’i allu mawr.

15Llygaid pawb ddisgwyliant wrthyt —

Pob creadur yn y byd;

Tithau wyt yn rhoddi iddynt

Oll, eu hymborth yn ei bryd.

16Agor wnai dy law gyfoethog

I ddiwallu pobpeth byw,

O’th ewyllys da dy hunan —

Pwy sydd debyg it’, O Dduw!

17Cyfiawn yn ei ffyrdd yw’r Arglwydd,

Uniawn yn ei farnau oll,

Sanctaidd yn ei holl weithredoedd,

Heb un nam, na cham, na choll.

18Agos at y rhai a alwant

Arno ’n wastad yw efe;

Pawb a’i ceisiant mewn gwirionedd,

Gwrendy ’n rasol ar eu llef.

19Dymuniadau ’r rhai a’i hofnant,

A gyflawna ef bob pryd,

Gwrendy arnynt, ac fe’u hachub

Hwy o’u cyfyngderau i gyd.

20Ceidw ef y sawl a’i carant

Yn ddiogel foreu a hwyr,

Ond yr annuwiolion cyndyn

A ddyfetha oll yn llwyr.

21Traetha ’m genau byth ei foliant,

Pob cnawd uned yn y gân,

I ddyrchafu yn dragywydd

Glod ei enw, sanctaidd, glân.

Nodiadau.

Hon yw yr olaf o salmau Dafydd, yn ol fel y maent wedi eu cyfleu yn y llyfr. Y mae efe yma megys yn ymgilio o’n gŵydd mewn cwmmwl o ogoniant. Salm clodforedd, o’i dechreu i’w diwedd, ydyw — heb un gair cwynfanus o’i mewn, fel y rhan fwyaf o’i salmau ereill ef. Y mae y salm wedi bod yn un boblogaidd iawn yn yr eglwys erioed, ac yn parhau felly o hyd. Y mae mawr fanylwch a chywreindeb yn nghyfansoddiad y salm hon, a rhai salmau ereill yn gyffelyb, fel y cawsom achos i sylwi o’r blaen. Dechreua pob gwers â llythyren newydd o’r egwyddor Hebraeg, yn rheolaidd o’r Aleph i’r Tau; ond fod y Nun (y drydedd ar ddeg) yn eisieu. Cyfansoddodd Dafydd hi yn ei hen ddyddiau, fel y bernir; ond y mae efe yma megys yn “adnewyddu ei ieuengctid fel yr eryr,” ac yn “ffrwytho etto yn ei henaint,” yn dirf ac yn iraidd. Testyn y gân ydyw mawredd, gogoniant, ac ardderchawgrwydd Duw. Enwir y testyn, ac ymroddiad awyddus y salmydd i ganu arno, ar ddechreu y gân. Traethir yn laf, ar fawredd hanfodol Duw: adn. 3, 4, 5. Yn 2il, Mawredd ei weithredoedd, ei ddaioni, a’i gyfiawnder: adn. 6-7. Yn 3ydd, Mawredd ei raslonrwydd, ei drugaredd, a’i amynedd: adn. 8-9. 4ydd, Mawredd, gogoniant, cadernid, a sefydlogrwydd ei frenhiniaeth a’i lywodraeth dragwyddol: adn. 10, 11, 12. 5ed, Mawredd ei dosturiaethau a’i gymmwynasgarwch i drueiniaid mewn iselder a gwasgfeuon: adn. 14. 6ed, Mawredd ei ofal am, a’i ddaioni i’w holl greaduriaid: adn. 15, 16. 7fed, Cyfiawnder ac uniondeb ei holl ffyrdd a’i oruchwyliaethau: adn. 17. 8fed, Ei ddaioni a’i raslonrwydd mewn modd neillduol i’w bobl — yn agos atynt, yn gwrando eu gweddi, yn cyflawni eu dymuniadau, yn eu hachub, & c., ac yn y diwedd yn dinystrio yr holl rai annuwiol: adn. 18, 19, 20. Yn 9fed, Terfyna gan benderfynu parhau i glodfori yr Arglwydd drachefn, a galw ar bob cnawd i gydymuno yn y gwaith.