Salmau 88 - Welsh Metrical Psalms by William Rees 1875

SALM LXXXVIII.7.6.Salm neu Gân meibion Corah, i’r Pencerdd ar Mahalath Leannoth, Maschil Heman yr Ezrahiad.

1O Dduw fy iachawdwriaeth!

’Rwy’n llefain nos a dydd;

2O! doed fy ngweddi atat,

Rho glust i’m cwynfan prudd;

3Fy enaid o flinderau

A lanwyd — nid oes hedd;

Fy einioes i a wasgwyd

Yn agos iawn i’r bedd.

4Wyf fel y rhai ddisgynant

I lawr i’r pydew certh:

Truenus iawn ei gyflwr

Wyf fi, fel gŵr heb nerth:

5Yn rhydd yn mysg y meirw,

Fel megys wedi eu lladd,

Yn gorwedd yn y beddau

Na chofir mwy eu gradd.

6Gosodaist fi ’n mhwll isaf

Trueni — suddo i lawr

Yr ydwyf mewn tywyllwch

Yn y dyfnderau mawr:

7O Arglwydd! mae dy soriant

Yn pwyso fel y plwm;

Ac â’th holl donau mawrion

Cystuddiaist fi yn drwm.

8Pellheaist fy nghydnabod

Oddi wrthyf — ciliant hwy;

Gwnest fi ’n ffieidd‐dra iddynt,

Ni ’drychant arnaf mwy;

Fe gaeth warchaewyd arnaf

Mewn cell ar ben fy hun,

9Fy llygad a ofidiodd

Gan faint fy nghystudd blin.

Rhan

II.

7.6.

Mi lefais arnat beunydd,

O Arglwydd! gwrandaw fi;

Fy nwylaw a estynais

I fyny atat ti:

10Ai i’r meirw gwnai ryfeddod?

A godant hwy o’r bedd,

I draethu dy ogoniant

Ac i fwynhau dy hedd?

11A draethir dy drugaredd

Yn mro marwolaeth brudd?

’Ddadgenir dy wirionedd

Yn nhir y distryw cudd?

12A ’dwaenir dy ryfeddod

Yn y tywyllwch du?

A’th foliant yn nhir anghof?

Distawrwydd yno sy!

13Ond mi a lefais arnat

Yn foreu iawn bob dydd;

Yn achub blaen y plygain,

Fy ngweddi beunydd sydd:

14Pa ham gwrthodi f’ enaid,

Y cuddi ’th wyneb pryd

Oddi wrthyf? Pa’m y sefi

Draw, draw yn mhell cyhyd?

15Truenus wyf i’r eithaf,

Ar drangc o hyd o hyd;

O’m hieuengctid yn petruso

Yr wyf gan ofn bob pryd:

16Dy soriant a aeth drosof,

Dy ddychryniadau mawr,

A gydruthrasant arnaf

I’m tori ’n llwyr i lawr.

17Fel dwfr y’m cylchynasant

I beunydd o bob tu;

Fy nghydamgylchu wnaethant

Fel dig elynol lu:

18Ti yraist gâr a chyfaill

Yn mhell oddi wrthyf, draw,

A’m holl gydnabod hefyd

I d’w’llwch — ’rwyf mewn braw!

Nodiadau.

Dyma Salmydd newydd “Heman yr Ezrahiad.” Nid Heman y cerddor yn amser Dafydd, medd deonglwyr, canys Lefiad oedd hwnw; ond gŵr o lwyth Iudah oedd hwn — o Zera, ei fab. Yr oedd i hwnw fab o’r enw Heman (1 Cron. ii. 6): a disgynydd o hwnw, dybygid, oedd Heman, y Salmydd hwn, ac a gyfenwir “yr Ezrahiad,” oddi wrth y cyndad Zera. Myn rhai mai camgymmeriad rhyw gopïydd boreuol oedd dodi “yr Ezrahiad” wrth ei enw, ac wrth enw Ethan, awdwr y salm nesaf, yr un modd; ac mai Lefiaid oedd y ddau, yn byw ryw bryd wedi amser Dafydd. Tybia amryw mai yn amser y caethiwed yn Babilon y cyfansoddodd yr Heman yma y salm gwynfanus hon. Credwn ni fod esbonwyr yn ceisio llusgo amryw o’r salmau i Babilon, na buont yno erioed, ac na pherthynant ddim i’r tymmor hwnw. Felly, dybygem nad oes dim oll a wnelo y salm hon â Babilon a’r caethiwed yno, bryd bynag y cyfansoddwyd hi, nac â neb na dim ond Heman ei hun. Cwynfanu yn ei achos ei hun y mae efe yma. Y mae y salm drwyddi o’r dechreu i’r diwedd yn gwynfanau ac ocheneidiau llwythog; ac y mae lle da i gasglu, dybygem, oddi wrth amryw ymadroddion, mai gŵr cystuddiol oedd y Salmydd hwn o’i ieuengctid; canys efe a ddywed, “Truan ydwyf, ac ar drangcedigaeth o’m hieuengctid” (adn. 15); a’i fod o’r diwedd, o herwydd ei hir lesgedd a’i anallu, wedi myned yn faich ar ei deulu a’i berthynasau, fel yr oeddynt yn ei esgeuluso ac yn ddibris o hono, ac fe ddichon yn awyddus am gael ymwared âg ef. Nid oedd gan y truan cystuddiol na “châr na chyfaill,” fel y dywed, a gydymdeimlai âg ef. Felly, yn ol yr hen bennill,

“Yr oedd pob llwybr wedi ei gauad

Ond y llwybr ato ef.”

Yr oedd hwnw yn agored iddo, ac yr oedd yntau yn ei adnabod; ac yn ei weddi hon, y mae yn tywallt ei holl galon, yn mynegu ei holl gystudd, ac yn traethu ei holl ddymuniadau ger bron Duw ei iachawdwriaeth. Y mae rhywbeth yn bur ddymunol, ac nid oes dim yn annaturiol yn y dybiaeth fod ysbrydoedd y cyfiawn y rhai a berffeithiwyd yn y nefoedd, yn dal cymmundeb etto âg ysbrydoedd y saint ar y ddaear, ac yn gweinyddu cymmwynasau a chysuron ysbrydol iddynt yn ddiarwybod iddynt hwy. Y mae llawer plentyn i Dduw wedi bod yn gystuddiol, ac yn druan digon dibris gan bawb o’i amgylch ar hyd blynyddoedd ei oes. Gallem gasglu oddi ar y dybiaeth hon, mai swydd bennodol y Salmydd perffeithiedig hwn ydyw ymweled â’r cyfryw saint ar y ddaear i’w cysuro a’u dyddanu, gan iddo gael ei ddwyn a’i gadw yn ysgol cystudd a thrallod ei hun ar hyd ei oes. Gall fod saint Duw bob un yn cael eu dysgyblu drwy amgylchiadau eu bywyd yn y byd hwn i lenwi cylchoedd neillduol o ddefnyddioldeb yn y byd a ddaw. Dywedai y diweddar Williams o’r Wern lawer gwaith nad oedd y cymmundeb ysbryd rhyngddo â Rebeccah, ei wraig ddoeth a rhinweddol, wedi ei dori gan angeu — fod pethau yn dyfod yn ddisymmwth i’w feddwl weithiau, a’u dygent hi i’w gof yn union, gan fod delw ei meddwl hi, fel y tybiai efe, ar y meddyliau hyny.