Salmau 147 - Welsh Selection of Psalms by Lewis Valentine 1936

SALM CXLVIIHaleliwia.I. MAWL I DDUW AM EI DDAIONI I IERIWSALEM: (1-6).

1Da yw canu mawl i’n Duw,

Canys hyfryd a gweddus yw mawl.

2Iehofa sy’n adeiladu Ieriwsalem,

Casgl ynghyd alltudion Israel.

3Y mae’n iachau’r briwedig o galon,

Ac yn rhwymo eu doluriau.

4Y mae’n penodi nifer y sêr,

A dyry enw i bob un ohonynt.

5Mawr yw ein Harglwydd a helaeth o nerth,

Nid oes fesur ar Ei ddeall.

6Y mae Iehofa yn adfer y trueiniaid,

Y mae’n gostwng yr annuwiol i’r llawr.

II. MAWL AM ALLU DUW YN NATUR A’I OFAL DROS DDYN: (7-11).

7Cenwch gân o ddiolch i Iehofa,

Cenwch i’n Duw â thelyn.

8Ef sydd yn toi’r nefoedd â chymylau,

Ac yn paratoi glaw i’r ddaear,

Ef sydd yn rhoi gwyrddlesni i’r mynyddoedd,

A llysiau at wasanaeth dyn.

9Ef sydd yn rhoddi ei fwyd i anifail,

Ac i’r cigfrain pan lefant.

10Nid mewn nerth march y mae Ei hyfrydwch,

Nid mewn arfau milwr y mae Ei hoffter;

11Ond hoffter Iehofa yw Ei addolwyr,

A’r rhai a ddisgwyl wrth Ei gariad Ef.

III. MAWL AM FENDITH DUW I IERIWSALEM A’l RYM MEWN NATUR: (12-20).

12Clodfora Iehofa, O Ieriwsalem,

Molianna dy Dduw, O Sion.

13Canys cadarnhaodd farrau dy byrth,

A bendithiodd dy blant o’th fewn.

14Gesyd Heddwch yn derfyn i ti,

Y mae’n dy ddiwallu â gwenith bras.

15Enfyn Ei orchymyn i’r ddaear,

Rhed Ei air yn fuan iawn.

16Y mae’n rhoddi eira fel gwlân,

A gwasgara farrug fel lludw.

17Y mae’n bwrw cenllysg fel briwsion,

Rhewa’r dyfroedd o flaen Ei oerni Ef.

18Enfyn Ei orchymyn i’w dadmer hwynt,

Pair i’w wynt chwythu, — llifa’r dyfroedd.

19Mynega Ei orchymyn i Iacob,

Ei ddeddfau a’i farnau i Israel.

20Ni wnaeth felly ag un genedl arall,

A’i farnau nid adwaenant hwy.

salm cxlvii

Un o’r Salmau Haleliwia, a diweddar iawn ydyw Salmau y casgliad hwn. Cyfansoddwyd y Salm hon, fel ei chymheiriaid ar gyfer gwasanaeth y Deml, a dyna yn ddiau paham y mae ei chynnwys mor amrywiol. Yn y cyfieithiad Groeg ystyrir y Salm hon yn ddwy, 1-11 a 12-20, ond dichon fod yma dair Salm wedi eu gweu yn un, ond nid yw’r Salmau hyn yn hynod am eu hundod, a gellir ei hystyried yn un Salm a’i rhannau wedi eu crynhoi o wahanol ysgrythurau.

Nodiadau

1—3. I’r teitl y perthyn “Haleliwia” a gyfieithir “Molwch yr Arglwydd”. At ail-adeiladu Ieriwsalem y cyfeirir yn 2, a dengys y cyfeiriad hwn fod y ddinas ar y pryd yn anafus fel y bu yn nyddiau cynnar y Macabeaid.

4—6. Nid cyfrif y sêr a wna, er bod hynny tu hwnt i allu dyn, ond penodi eu nifer, a dyry enwau i bob un fel y dyry dyn enwau ar ei blant (Gwêl Gen. 15:15). Y mae’r hen gyfieithiad yn bosibl megis yn Es. 40:26. Â’r sêr yn orymdaith heibio i Dduw, a geilw ef ar bob un i ddyfod o’i flaen i’w harchwilio. Cyn amled yw Ei allu wrth drin dynion ag wrth ddelio â natur.

7—8. Dechreuir Salm newydd gyda’r adnod hon trwy alw ar ddynion i ddwysáu eu mawl i Dduw yn y Deml. Collwyd y frawddeg olaf yn 8 o’r Hebraeg trwy ddiofalwch rhyw gopïydd, ond cadwyd hi yn y cyfieithiad Groeg.

9—11. Nid ar ddyn yn unig y mae gofal Duw, ond ar anifail a chigfran, ar greaduriaid dof a gwyllt. Y mae “nid ymhoffa efe yn esgeiriau gŵr” yn anodd dygymod ag ef, er bod cyflymder traed yn beth i’w chwennych mewn rhyfel fel cryfder march rhyfel. Y mae’n wir bod cyflymder a nerth yn ddau anhepgor milwr da gynt, ond anodd ymatal rhag darllen “arfau” yn lle “esgeiriau”, — nid yw’r newid ond bychan.

12—14. Dechreuir Salm newydd yma eto, a thros hyn y mae awdurdod y cyfieithiad Groeg, a ddyry’r teitl “Haleliwia” ar ddechrau’r adran hon.

Y fendith a ddyry Iehofa i ddinasyddion Ieriwsalem ydyw diogelwch sicrach rhag y gelynion. (Gwêl Neh. 3).

Personolir heddwch — saif ar y terfyn yn diogelu cymdogaeth dda rhwng Israel a’i chymdogion. Tir cnydiog a heddwch â’i chymdogion — onid dyma ddyhead dwfn pob gwlad heddiw?

15—17. Ystyrir “gorchymyn” a “gair” Iehofa yn dyfod yn bersonau i’r ddaear fel cenhadon, ac yn cyflawni eu negeseuau. Ychwanegu un llythyren yn unig a ddyry y cyfieithiad, “Rhewa’r dyfroedd”.

18—20. Trwy Ei orchymyn Ef drachefn daw’r gwynt meiriol i ddadmer y rhew, a’r gorchymyn a weithia mor rymus yn natur sydd yn rhoddi i Israel y Ddeddf sydd yn ei gwahaniaethu oddi wrth bob rhyw genedl arall.

Pynciau i’w Trafod:

1. Ystyriwch Emyn Dyfed (rhif 480 Llawlyfr Moliant) yng ngoleuni’r Salm hon.

2. Beth ydyw dysgeidiaeth y Salm am Ragluniaeth Duw? Soniwn ni yn fynych am “Dduw mewn natur”, — pa wahaniaeth sydd rhyngom ni a’r Salmydd hwn pan fyfyriom ar hynny?

3. A oes gan y Salmydd hwn rhyw genadwri i’n dyddiau cythryblus ni?

4. Ystyriwch 10 a 11 yn wyneb y dwymyn pentyrru arfau sydd ymysg y cenhedloedd heddiw.

5. Ystyriwch adnod 20. Clywch lefaru huawdl yn fynych ar “genhadaeth ddwyfol yr Ymerodraeth Brydeinig”. A ellir cyfreithloni siarad fel hyn? A ddengys Duw ffafriaeth i un genedl mwy na’r llall? A chaniatáu bod hyn yn wir, a wnaethom y defnydd gorau o’r cyfleusterau a’r breintiau arbennig a roddwyd i ni, — yn Affrica, yn India, etc.?