Salmau 1 - Welsh Selection of Psalms by Lewis Valentine 1936

SALM IDWY FFORDD A DWY DYNGED.

1O mor hapus yw’r gŵr na rodiodd erioed

Wrth gyngor annuwiolion,

Na sefyll yn ffordd pechaduriaid,

Nac eistedd yn eisteddfa gwatwarwyr.

2Ond ofn yr Arglwydd yw ei hyfrydwch,

A dydd a nos y mae’n sisial Cyfraith yr Arglwydd.

3Y mae fel pren a drawsblannwyd ar lan afonydd,

Yn brydlon y dyry ei ffrwyth, ac ni wywa ei ddail;

A llwyddiannus a fydd pen draw ei holl waith.

4Nid felly y bydd yr annuwiol, na, nid felly;

Ond fel manus a yrr y gwynt ar chwâl.

5Am hynny ni bydd atgyfodiad i’r annuwiolion yn

Nydd y Farn,

Ac ni ddaw pechaduriaid i Gynulleidfa y Cyfiawn.

6Canys hoffa yr Arglwydd ddull y cyfiawn o fyw,

Ond dinistria ddull bywyd yr annuwiol.

salm i

Salm amddifad yw’r Salm gyntaf; nid oes iddi deitl nac enw awdur, nac unrhyw gyfeiriad hanesyddol i benderfynu ei chyfnod ac amser ei chyfansoddi.

Unwaith safai’n gwbl ar wahân i’r Salmau, fel rhyw fath o ragymadrodd neu brolog. Yn Actau 13:33, yr Ail Salm a ddyfynnir, ond yn ôl y darlleniad gorau fe ddylid darllen, “Megis yr ysgrifennwyd yn y Salm gyntaf”.

Bu’n arfer cynnar gysylltu’r Salm gyntaf a’r ail, a dyma ystyr y frawddeg a geir yn y Talmwd, “ddechrau a diweddu’r Salm gyntaf gyda Gwynfyd”. Ond er eu cysylltu unwaith nid oes gystlwn na pherthynas rhwng y ddwy.

Diau ei chyfansoddi yn ddiweddar ar ôl cwplau casglu’r Salmau, ac efallai ei chyfansoddi yn unswydd gan y golygydd olaf fel rhagymadrodd i’r casgliad.

Gwaith addas iawn oedd ei dodi yma, a chyntedd brydferth ydyw i’r deml geinaf a gododd ysbryd defosiwn dyn erioed.

Nodiadau

1. Y mae triawdau’r adnod yn drawiadol, ac yn enghraifft berffaith o brif nodwedd barddoniaeth Hebraeg.

(a) rhodio

(b) cyngor

(c) annuwiolion

sefyll

ffordd

pechaduriaid

eistedd

eisteddfa

gwatwarwyr

Boed hyn ym meddwl y Salmydd neu beidio, y mae’r disgyn o ris i ris i afael drygioni yn ffaith; o rodio, ymdroir, ac o ymdroi ymdrybaeddu.

Annuwiolion, sy’n euog o bechu yn erbyn Duw a dyn, yn foesol ddrwg.

Pechaduriaid, yr anunion a’r gwyrgeimion sy’n methu â chyrraedd a chadw safonau uniondeb.

Gwatwarwyr, sy’n cellwair yn agored ddisgyblaeth Doethineb, a chrefydd.

2. Rhyw ysgrifennydd delfrydol fel Esra sy’n meddwl yr awdur, un a ddyry ei holl fryd a’i holl amser i fyfyrio Cyfraith yr Arglwydd, sef holl fanylion y Pentateuch. Mewn mannau eraill gall Cyfraith yr Arglwydd olygu Ei holl feddwl datguddiedig Ef. Y mae ‘sisial’ neu ‘fyngial’ yn well na ‘myfyrio’, — y mae iseladrodd er mwyn cofio yn ddull a nodwedda’r myfyriwr dwyreiniol.

3. Darlun wedi ei fenthyg o Jer. 17:8 ac Esec. 47:12.

4. Ym Mhalesteina ar y bryniau yr oedd y lloriau dyrnu, — disgyn y grawn i’r ddaear, ond cipir y manus gan y gwynt.

5. Sonia Iesu yn Luc 14:14 am “Atgyfodiad y rhai cyfiawn”.

Pynciau i’w Trafod:

1. A oes gan y cyfiawn hawl i ddisgwyl y dedwyddwch a’r llwyddiant a briodolir iddo yma?

2. Ym mha fodd y dyry myfyrdod dwys o’r Ysgrythur gadernid cymeriad i ddyn?

3. Cymherwch syniad annelwig y Salm hon am Atgyfodiad â dysgeidiaeth y Testament Newydd.